Σταύρος Τραγάρας "Ο Αθλητισμός στη Λήμνο του Θοδωρή Μπελίτσου"

 Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΛΗΜΝΟ

Θοδωρή Μπελίτσου

Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας*

Ο Θοδωρής Μπελίτσος είναι γνώριμος στο κοινό της Λήμνου, όχι μόνο ως πετυχημένος συγγραφέας. Είναι θα έλεγα ένας Λημνιός με την βαθύτατη ψυχοσύνθεση του Λημνιού, αν και εκ μετεγγραφής, αφού έλκει την καταγωγή του από τη Μάνη. Εργάσθηκε στη Λήμνο στην αρχή της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας, καθηγητής μέσης εκπαίδευσης, ως χημικός. Είναι παντρεμένος με τη Λημνιά καθηγήτρια κυρία Μαρία Προβατοπούλου, και έχει ως φαίνεται βάλει σκοπό της ζωής του να αναδείξει τη Λήμνο σε όλες της τις πολιτισμικές πτυχές, και να τη γνωρίσει στους Λημνιούς, οι οποίοι με το πες πες, ποιος ξέρει, στο τέλος μπορεί και να τη γνωρίσουν πραγματικά, και να την αγαπήσουν για τα πράγματα που έχουν αξία, και όχι για τα δευτερεύοντα. 

Έχει γράψει δεκάδες βιβλία, πλήθος άρθρων, μονογραφιών, και λοιπών δημοσιεύσεων, με αντικείμενα διάφορα και ποικίλα, από τη γλώσσα της Λήμνου, την ιστορία της, τους ευεργέτες της, τα χωριά της, τα σχολεία της, τις εκκλησίες της, τα Καμίνια, το Μοσχίδη, τους Αιγυπτιώτες, το Παλημνιακό Σχολικό Ταμείο, τη διασπορά των Λημνιών σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, και τόσα άλλα. Και τώρα με το βιβλίο αυτό για τον αθλητισμό της. Εννοείται ότι δεν έχει γράψει μόνο για τη Λήμνο, αλλά και για την ιδιαίτερη πατρίδα των γονέων του τη Μάνη, καθώς και τη Νέα Σμύρνη, το μέρος που γεννήθηκε, κατοικεί και εργάζεται. 

Ο Θοδωρής Μπελίτσος είναι ένα λαχείο που έπεσε στη Λήμνο και τους Λημνιούς, γι’ αυτό έχει την ευγνωμοσύνη μας. Επιπλέον, εκτός από ένας άξιος επιστήμονας και δάσκαλος με την ευρεία έννοια, και ένας εμπνευσμένος συγγραφέας, ιστορικός, λαογράφος, λογοτέχνης, είναι και ένας καλός οικογενειάρχης, και «καλό παιδί», με έμφυτη καλοκαγαθία και ευγένεια, πάντοτε γελαστός και μειλίχιος. Ο Μπελίτσος είναι ένας πνευματικός πρεσβευτής της Λήμνου σε όλο τον κόσμο, κάτι που είναι πολύ τιμητικό για τους Λημνιούς, κάτι που αρέσει και στον ίδιο. Αλλά ας μιλήσουμε λίγο για το βιβλίο. 

Είναι ένα αρκετά πυκνογραμμένο, μεγάλου μεγέθους βιβλίο. Εκδοτικός οίκος, Limnos Xpress των αδελφών Βλάση και Γιάννη Χατζηχαραλάμπους, λημνιών παιδιών, που ανέλαβαν τη δαπάνη της έκδοσης, πράγμα πολύ σημαντικό στις μέρες μας, όταν οι θεσμοί της πολιτείας οι εντεταλμένοι για τον πολιτισμό κωφεύουν επιδεικτικά για το βιβλίο, και οι έχοντες τα οικονομικά μέσα είναι απρόθυμοι να χρηματοδοτήσουν οποιοδήποτε πνευματικό έργο, έργο που στο τέλος - τέλος είναι μια ζωντανή διαφήμιση της ιδιαίτερης πατρίδας μας.   

Το βιβλίο είναι μεγαλόπνοο, πλούσιο, περιεκτικότατο, γενναιόδωρο. Προκαλεί ίλιγγο με το πλήθος των πληροφοριών, προκαλεί την αυτόματη αποδοχή, την ευαρέσκεια και το σεβασμό, από το πρώτο ξεφύλλισμα. Ξεκινά από τον αθλητισμό της Λήμνου από τα αρχαία χρόνια και φθάνει ως τις μέρες μας. Από τα παιδιά της Υψιπύλης και το «Γυμναστικό» του Φιλόστρατου, έως το μπασκετικό Ήφαιστο Λήμνου. Διατρέχει την προπολεμική περίοδο, τα λαϊκά αγωνίσματα με αρχαίες ρίζες, τις αλογοδρομίες, το φλάμπλο, τη ρέντα, το πάλεμα. Περιγράφει τους «Παλλήμνιους αγώνες» κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, και τον αθλητισμό των συμμαχικών στρατευμάτων, την ιστιοδρομία του 1924 και τον Κουταλιανό στη Λήμνο. 

Παρακολουθεί την ίδρυση των πρώτων σωματείων, τη δημιουργία των πρώτων γυμναστηρίων, την ίδρυση της ομάδας προσκόπων. Καταγράφει τον κλασικό αθλητισμό, τους Παλλημνιακούς αγώνες στίβου, τους Παλλημνιακούς αγώνες της ΕΟΝ, την αθλητική δράση της Ένωσης Λημνίων. Την ποδοσφαιρική ομάδα του Γυμνασίου Μύρινας. Τους διεθνείς αγώνες με τα πληρώματα ξένων πλοίων. Τον κλασικό αθλητισμό κατά τη μεταπολεμική περίοδο, τους αγώνες ανωμάλου δρόμου, τους σχολικούς αγώνες, τις γυμναστικές επιδείξεις, τους Παλλημνιακούς αγώνες αγροτοπαίδων, τους αθλητικούς αγώνες Ερημάκεια, τους Αιγαιοπελαγίτικους αγώνες στίβου, την αναβίωση του αρχαίου πένταθλου. 

Καταγράφεται ο ναυταθλητισμός, η ίδρυση του ναυτικού ομίλου, οι Παλλημνιακοί κολυμβητικοί αγώνες, οι ναυταθλητικοί αγώνες. Οι αθλοπαιδιές και τα υπόλοιπα αθλήματα, όπως το βόλεϊ, το μπάσκετ, το χάντμπολ, η πυγμαχία, η ποδηλασία, το σκάκι. 

Το ποδόσφαιρο και όλη η ποδοσφαιρική δράση κατά την μεταπολεμική περίοδο. Ομάδες που υπάρχουν μέχρι σήμερα, ομάδες που έσβησαν με το πέρασμα του χρόνου, ή άλλες που αναδύθηκαν. Τα πρωταθλήματα στο πέρασμα του χρόνου, τα γεγονότα, η ιστορία τους. Οι πρωταθλητές και κυπελλούχοι Λήμνου. Η συμμετοχή σε κατηγορίες εντός και εκτός Λήμνου. Γνωστές αλλά και άγνωστες αθλητικές προσωπικότητες Λημνίων.

Πλήθος φωτογραφιών, που δείχνουν ποδοσφαιρικές ομάδες όλων των χωριών διαχρονικά. Φωτογραφίες - πορτραίτα αθλητών, ή φωτογραφίες αθλητών αγωνιζόμενων. Πληθώρα φωτογραφιών με στιγμιότυπα - φάσεις αγώνων. Φωτογραφίες μεταλλίων, ή σημάτων και εμβλημάτων ομάδων. Φωτογραφίες αποκομμάτων εφημερίδων εποχής με σημαντικές αθλητικές ειδήσεις. Πληθώρα συνθέσεων ομάδων. Πίνακες με αποτελέσματα, με συμμετέχουσες ομάδες σε πρωταθλήματα, με μετέχοντες αθλητές και μετέχουσες αθλήτριες σε αγώνες, με διακριθέντες αθλητές, με σκόρερς ποδοσφαίρου. Εκατοντάδες αναλυτικοί πίνακες με κάθε είδους αθλητική πληροφορία. Χιλιάδες, ναι χιλιάδες ονόματα αθλητών. 

Αυτό το μνημειώδες βιβλίο φαίνεται με την πρώτη ματιά ότι είναι έργο πολλών ετών εργασίας, χιλιάδων ωρών αποδελτίωσης κάθε υπάρχοντος αρχείου, εφημερίδας, και κάθε είδους σχετικού εγγράφου. Αποτέλεσμα εις βάθος έρευνας. Εννοείται ότι δεν αρκεί μόνο η εργασία, ακόμα κι αν με ένα μαγικό τρόπο έχει κάποιος συλλέξει όλα τα έγγραφα ή τις εφημερίδες μπροστά του. Απαιτείται και η ικανότητα του συγγραφέα, η εμπειρία του και η συνθετική του δεινότητα. Και εδώ ευτυχώς υπήρχε ο Μπελίτσος. 

Το βιβλίο δεν είναι ωστόσο τα πρακτικά μιας άψυχης καταγραφής, ούτε ένας κατάλογος ονομάτων. Είναι ένα θελκτικό και γοητευτικό ανάγνωσμα ζωντανής, παραστατικής ιστορίας ανθρώπινης δράσης. Ομαδικής ανθρώπινης δράσης, ακόμα κι αν τα αθλήματα ήταν ατομικά, αφού αντιπροσώπευαν και εκπροσωπούσαν ομάδες ανθρώπων, έτσι κι αλλιώς. Είναι μια καταγραφή ανθρώπινης δραστηριότητας στην πιο θαλερή, πιο ανθηρή, πιο ρωμαλέα κατάσταση ενός ανθρώπου, στην αποτύπωση της νεότητας, που τόσο συγκινεί και που τόσο γρήγορα φεύγει και χάνεται. Ο κάθε Λήμνιος μπορεί να δει το όνομά του μέσα στο βιβλίο, ή το όνομα των γονιών του ή των συγγενών του, ή των φίλων του, ή των παιδιών του ή ακόμα των εγγονιών του. Άγνωστα γεγονότα, από γνωστούς ανθρώπους. Άγνωστες φωτογραφίες νεότητας, ωραία πρόσωπα, ωραία σώματα, ωραίοι αγώνες. Ομορφιά. Πληροφορίες. Συγκίνηση. Σεβασμός για όσους υπάρχουν. Μνημόσυνο για όσους έφυγαν. Το βιβλίο αυτό θα αγαπηθεί. Θα διαβαστεί και θα ξαναδιαβαστεί. Γιατί πέραν των πληροφοριών, πέραν της αποκάλυψης ενός ρομαντικού σκηνικού, σου μιλά στην καρδιά. 

Το βιβλίο είναι μια προσφορά του δικού μας, Λημνιού πλέον Θόδωρου Μπελίτσου, στη Λήμνο και τους Λημνιούς. Θεόδωρε Μπελίτσο σε ευχαριστούμε για το ανεκτίμητο αυτό δώρο σου.

8.11.2021

-----------------

*Βλ. εδώ την παρουσίαση του βιβλίου. 

*Βιογραφικό του συντάκτη Σταύρου Τραγάρα βλ. εδώ.