Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2025

Για την κ. Ισμήνη Τριάντη (Στυψιανού)

 


Δυο λόγια για την εκλιπούσα σπουδαία αρχαιολόγο κ. Ισμήνη-Αλίκη Τριάντη (θυγατέρα Αλέξανδρου Στυψιανού). Είχε γεννηθεί και μεγαλώσει στην Αίγυπτο αλλά καταγόταν από τα Καμίνια της Λήμνου, από την μητέρα της που βαστούσε από τις οικογένειες Κομνηνού και Αρχοντογεώργη. Παρά το ό,τι τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα δεν αφορούσαν τη Λήμνο, αγαπούσε το νησί κι ενδιαφερόταν για τις εκεί αρχαιολογικές έρευνες. Όποτε ερχόταν έμενε στα Καμίνια, στο οικογενειακό τους εξοχικό σπίτι στον Βρόσκοπο, απέναντι από την Πολιόχνη. Πριν από τρία ή τέσσερα χρόνια μου είχε πει πως επρόκειτο να αναλάβει κάποια μελέτη σχετικά με την επανέκθεση των γλυπτών στο υπό ανακαίνιση Μουσείο της Λήμνου. Ήταν πολύ χαρούμενη που θα έκανε κάτι για το νησί της. Τελικά, για λόγους που αγνοώ, αυτό δεν συνέβη.

Η Ισμήνη Τριάντη υπήρξε αρχαιολόγος διεθνούς κύρους με σημαντικό επιστημονικό, συγγραφικό και εκπαιδευτικό έργο. Εργάστηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, στην αρχαία Ολυμπία, όπου οργάνωσε την επανέκθεση των αετωμάτων στο νέο μουσείο της πόλης, στις Κυκλάδες και στη Σάμο. Διετέλεσε έφορος του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης για δώδεκα χρόνια, προσφέροντας ανεκτίμητο επιστημονικό έργο. Ανέσυρε από τις αποθήκες λησμονημένα αγάλματα, τα οποία μελέτησε ώστε να εκτεθούν στο παλιό μουσείο. Συνέγραψε τον τόμο «Το Μουσείο Ακροπόλεως» που εκδόθηκε από το Ίδρυμα Λάτση το 1998 και πολλά ακόμα συγγράμματα, μελέτες, εισηγήσεις σε συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό κλπ. Τον Ιούλιο του 1999 εκλέχτηκε πρόεδρος της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. Επίσης, δίδαξε για έξι χρόνια στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. 


 Σύζυγός της ήταν ο σπουδαίος γλύπτης Στέλιος Τριάντης (1931-1999), για τον οποίο γράφτηκε χαρακτηριστικά ότι «μιλούσε με τον Πραξιτέλη», καθώς είχε σπουδαίο έργο ως συντηρητής αρχαίων γλυπτών στα Μουσεία της Ολυμπίας και του Πειραιά. Σημαντικά έργα του είναι το μνημείο των εκτελεσθέντων στο Δίστομο, ο ανδριάντας του Πλαστήρα στην Καρδίτσα, προτομές του Εμμανουήλ Παπά κ.ά.

Από μια παράδοξη συγκυρία με την κ. Ισμήνη και την οικογένεια Στυψιανού, οι διαδρομές μας διασταυρώνονταν για πολλά χρόνια χωρίς να έχουμε γνωριστεί, μιας και η κατοικία τους απέχει μόλις δύο τετράγωνα από τη δική μου: τα δυο σπίτια βρίσκονται στο νο 1 και στο νο 19 του ίδιου δρόμου στη Νέα Σμύρνη. Γνωριστήκαμε μετά το 1988 που «έγινα» Λημνιός και ειδικότερα Καμινιώτης.

Μιλούσαμε τακτικά είτε όταν συναντιόμαστε τυχαία σε κάποιον περίπατο είτε στο σπίτι της ή το δικό μου. Ήταν πολύ καλή συζητήτρια και η κουβέντα αφορούσε πάντα τη Λήμνο. Σε μια από αυτές τις κουβέντες αναφέρθηκα στην Αβία, το χωριό της καταγωγής μου, και τότε μου αποκάλυψε πως ως νεαρή αρχαιολόγος ήταν παρούσα όταν είχε βρεθεί στο χωριό μου μια αρχαία σαρκοφάγος κατά τη διάνοιξη ενός δρόμου. Θυμόταν με λεπτομέρειες το γεγονός, το σημείο που είχε βρεθεί και ρωτούσε τον πατέρα μου για εκείνη την εποχή. Αυτή κι αν ήταν σύμπτωση! Εγώ ανέσκαπτα μνήμες από το χωριό της, ενώ εκείνη είχε κάνει σωστική ανασκαφή στο δικό μου.

Διάβαζε με ενδιαφέρον τα βιβλία μου και πάντα ρωτούσε αν έχω γράψει κάτι καινούργιο. Επίσης μου υποδείκνυε και μου δάνειζε βιβλία. Δεν θα ξεχάσω όταν της έδωσα το βιβλίο μου για τον Αργύριο Μοσχίδη. Ήμασταν στα Καμίνια, όπου είχε έρθει για ολιγοήμερες διακοπές. Αφοσιώθηκε αμέσως στην ανάγνωσή του και η αδερφή της η κ. Μαρίκα μου είπε: «Τώρα την χάσαμε, αν δεν το τελειώσει δεν πρόκειται να βγει από το σπίτι»!

Έκανε πολύ θετικά σχόλια για τον «Κήρυκα των Καμινίων», το εφημεριδάκι του συλλόγου του χωριού. Της είχαμε ζητήσει να γράψει κάτι, όλο το ανέβαλε και τελικά δεν ευοδώθηκε. Έχω να θυμάμαι πολλά θετικά από την γνωριμία μου με την κ. Ισμήνη. Και κυρίως τη θετική αύρα που εξέπεμπε, την απλότητα και την καταδεκτικότητά της.

Τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στη θυγατέρα της, την Μυρτώ, στην εγγονούλα της την Στέλλα, στα αδέρφια της την κ. Μαρίκα, την κ. Ιωάννα και τον Θάνο, αγαπητό συνάδελφο και καλλιτέχνη, και στους λοιπούς συγγενείς.

Θ. Μπελίτσος, 25.9.2025

Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου 2025

Ο Τζώρτζης Χριστοδουλίδης και τα μαθητικά συσσίτια

Το μέγαρο Χριστοδουλίδη


Ο Στυλιανός Χριστοδουλίδης

Όλα ξεκίνησαν από τον Στυλιανό Χριστοδουλίδη, ο οποίος στα μέσα του 19ου αιώνα πλούτισε εμπορευόμενος αιγυπτιακό βαμβάκι και αργότερα ίδρυσε βιομηχανία στο Μάντσεστερ. Το 1868 ανέγειρε μέγαρο βικτωριανής τεχνοτροπίας, στο Ρωμαίικο Γιαλό κάτω από το κάστρο κι επαναπατρίστηκε στη Λήμνο. Τον άνθρωπο και το εντυπωσιακό του μέγαρο περιγράφει ως εξής ο Ηλίας Ηλιού σε άρθρο που δημοσίευσε το 1975 στο περιοδικό «Ταχυδρόμος» [από αναδημοσίευση στην εφ. Λήμνος, φ. 121 (Μάρτης 1988)]:

«Ο γενάρχης τους, έμπορος και παραγωγός βαμβακιού στην Αίγυπτο, ήταν συγχρόνως και βιομήχανος στο Μάντσεστερ, τον ίδιο καιρό ασφαλώς που είχε εκεί την ίδια βιομηχανία ο μεγαλοφυής συνεργάτης (και οικονομικός χορηγός) του Μαρξ, ο Φρειδερίκος Έγκελς. Όλες οι πιθανότητες είναι ότι θα είχαν γνωριστεί και ανταλλάξει τις σκέψεις τους. Ο γενάρχης (Στυλιανός) Χριστοδουλίδης λοιπόν είχε χτίσει πριν 120 χρόνια περίπου ένα καταπληκτικό αρχοντικό στο Κάστρο της Λήμνου.

Το παλατάκι αυτό αντικρίζει τον κώνο του Αγίου Όρους, που κατά τον Σοφοκλή «σκιάζει νώτα Λημνίας χθονός». Το εξωτερικό του, βικτωριανής εποχής, ολόκληρο από λαξευτό γκριζόμαυρο γρανίτη της Λήμνου. Όλα τα άλλα υλικά του είναι φερμένα από το Μάντσεστερ, όπου ο Χριστοδουλίδης, ο προπάππος του Θεόφιλου Φραγκόπουλου, μεσουρανούσε. Τζάκια (cheminées) διαφορετικού ρυθμού για το καθένα από τα ευρύχωρα δωμάτια – με πλείστα δωμάτια ξένων στο δεύτερο πάτωμα, καθώς και στο monumental κλιμακοστάσιο, στο ευρύχωρο χωλ και στο τεράστιο λίβινγκ-τραπεζαρία, το γραφείο και τ’ άλλα. Το ημιυπόγειο πάλι είχε άνετες διαμονές για το πολυάριθμο υπηρετικό προσωπικό κι άλλες για μόνιμο συνεργείο μαραγκών κι άλλων συντηρητών του κτιρίου. Παρκέτα πολυτελέστατα (στη Λήμνο ήδη από το 1850 ή ’60)!».

Παρασκευή 29 Αυγούστου 2025

Ο "στοιχειωμένος" Βόντελας και η Αγία Παρασκευή

 


Στη Μύρινα της Λήμνου, στη νότια απόληξη του Ρωμαίικου Γιαλού, στην Ακτή Κουντουριώτη όπως ονομάζεται αφού εκεί το 1912 αποβιβάστηκαν οι Έλληνες αξιωματικοί του θωρηκτού Αβέρωφ που ανήγγειλαν την απελευθέρωση του νησιού, δεσπόζουν το αρχοντικό του Βόντελα και ακριβώς δίπλα στο ξεκίνημα του ανηφορικού δρομίσκου προς το Κάστρο ο ναός της Αγίας Παρασκευής.

Το παλιό αρχοντικό, το οποίο χτίστηκε τον 19ο αιώνα με σκοπό να στεγάσει την κλινική του Ιταλού ιατρού Bontella, εγκαταλείφθηκε, ερειπώθηκε και για πολλές δεκαετίες έστεκε ξεδοντιασμένο, όπως εικονίζεται στην φωτογραφία. Το κουφάρι του αποτελούσε καταφύγιο για αγριοπούλια, νυχτερίδες και τρωκτικά. Στη φαντασία του κόσμου στοίχειωσε κι απέφευγαν να πλησιάσουν το χάλασμα, ειδικά σαν έπεφτε το σκοτάδι. Αντίθετα η Αγία Παρασκευή από ταπεινό εικονοστάσι-προσκυνητάρι έγινε εκκλησάκι, αργότερα ναός και εξελίχθηκε σε πάνδημο προσκύνημα για τους πιστούς της Μύρινας.

Οι ιατρικές ικανότητες του Bontella δεν βρήκαν απήχηση στο κοινό του νησιού. Ο Ιταλός πήρε των ομματιών του κι έφυγε στην Αίγυπτο. Κι όπως έγραφε το 1906 ένας σπουδαίος Λημνιός οφθαλμίατρος, ο Γεώργιος Ι. Παπαϊωάννου (1869-1913), σε μια μελέτη του για το σχεδιαζόμενο τότε Νοσοκομείο Λήμνου, σχολιάζοντας την οπισθοδρομική κατάσταση της νήσου: «δια τους χωρικούς τους στερουμένους ιατρικής περιθάλψεως μένει ελεύθερον το πεδίον, επιτρέψατέ μοι να είπω, εις τους κατσίβελους». Απόμεινε η οσιομάρτυς Παρασκευή, «η των ιαμάτων πολυχεύμων κρουνός» κατά το σχετικό μεγαλυνάριο, να προχέει ιάματα ως προστάτιδα των οφθαλμών και κάθε αναπηρίας και να συγκεντρώνει τάματα ως έσχατη ελπίδα των πασχόντων.

Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή.

Δευτέρα 18 Αυγούστου 2025

Σκάσε, θα σε ψάλω!


Ου παραμένει ο πλούτος, ου συνοδεύει η δόξα.

Επελθών γαρ ο θάνατος, ταύτα πάντα εξηφάνισται.

Ο Σαλοπετρής είχε αρχίσει πάλι να ψέλνει τη νεκρώσιμη ακολουθία έξω από το εμπορικό του Απόστολου Σενεριζή. Είχε την πλάκα του ο Πετρής ο σαλός, η συνείδηση της γειτονιάς, αλλά αλίμονο σ’ όποιον τον έπαιρνε στην πλάκα. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου γύριζε μ’ ένα ποδήλατο. Αγέραστος.

Μωρά γεννιόντουσαν, ο Πετρής παρών με την ευχή:

«Να σου ζήσει, θεια. Γούρικο, νάναι, γούρικο!»

Ξεκινούσε το σχολειό, ο Πετρής σάρκαζε:

«Αντέστε, να δούμε τι θα καταλάβετε. Αντέστε, να παραμορφωθείτε!»

Το δάσκαλο τον είχε στο μάτι, γιατί τον είχε διώξει από το σχολειό. «Είσαι μεγάλος ρε Σαλέ», του είχε πει. «Σάλια στη μούρη σου», του απάντησε ο Πετρής και όπου τον συναντούσε τον έψελνε.

Τρίτη 29 Ιουλίου 2025

Περνάς και δεν μας χαιρετάς…

 


Μνήμη κυρ-Βασίλη Κρημνιώτη*

 

Α΄ Βραβείο στο διαγωνισμό διηγήματος 2018

της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Καλαμάτας

 

«Αλλιώτικη μέρα σήμερα», σκέφτηκε ο Αλέκος. Ούτε ήλιος ούτε συννεφιά, καταχνιά μόνο και ζέστη. Απέναντι ο κουρέας ανέβαζε τα ρολά. Έβγαλε την τσίγκινη ταμπέλα στο πεζοδρόμιο:

«Κουρείον η ‘‘Ομορφιά’’. Ανδρικόν-Παιδικόν», με ένα μεγάλο κόκκινο βέλος στο πάνω μέρος που έδειχνε προς την πόρτα του μαγαζιού.

«Γιατί γράφει παιδικόν; Αφού μόνο μεσήλικες και υπερήλικες κουρεύει, με λιγοστό μαλλί και πολλή όρεξη για κουβέντα», αναρωτήθηκε για άλλη μια φορά ο Αλέκος. Όπως είχε αναρωτηθεί και χτες και προχτές και την προηγούμενη εβδομάδα αλλά και πέρυσι και πρόπερσι, από τότε που καθηλώθηκε στην καρέκλα της σάλας, μέσα από το παράθυρο. Όπως θα αναρωτιόταν την επόμενη μέρα, τη μεθεπόμενη, την επόμενη εβδομάδα, τον επόμενο μήνα, ίσως και τον επόμενο χρόνο.

Δευτέρα 28 Ιουλίου 2025

Κήρυκας Καμινίων νο 8 (Καλοκαίρι 2025)


Ο Σταύρος Φράττης με τον Κήρυκα νο 8

Ο Κήρυκας των Καμινίων, το τετρασέλιδο εφημεριδάκι του «ΜΕΑΣ Νέοι Καμινίων Λήμνου - Αργύριος Μοσχίδης» συνεχίζει σταθερά την περιοδική έκδοσή του, χάρις στο μεράκι του εκδότη Σταύρου Φράττη (φωτ.) και τη φροντίδα μιας ευάριθμης συντακτικής ομάδας. Διανέμεται δωρεάν, φυσικά, ενώ υπάρχει και διαδικτυακά

Το θερινό φύλλο, το νο 8, που κυκλοφόρησε πρόσφατα, είναι εξαιρετικό. Με ύλη ισορροπημένη ανάμεσα στην επικαιρότητα, τη νοσταλγία, και την ιστορία, σε προδιαθέτει ευχάριστα και θες να το ρουφήξεις άμεσα.

Στο πρωτοσέλιδο δεσπόζει η αφίσα της έκθεσης στη Μύρινα του σπουδαίου συμπατριώτη ζωγράφου Ανδρέα Κοντέλλη, που θα διαρκέσει όλο τον Αύγουστο.

Πέμπτη 10 Ιουλίου 2025

Αρ. Τσοτρούδη: "Πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής στη Λήμνο"

  

Αριστείδης Ι. Τσοτρούδης 

"Πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής στη Λήμνο" 

Αθήνα 2025, σελ. 110

 Ένα ενδιαφέρον βιβλίο παρέλαβα σήμερα, το οποίο είχε την καλοσύνη να μου στείλει ο φίλος συγγραφέας Αριστείδης Τσοτρούδης. Αναφέρεται στους Μικρασιάτες που ήρθαν πρόσφυγες στη Λήμνο μετά το 1922. Παραθέτει τις ιστορικές συνθήκες που οδήγησαν στο διωγμό τους, την άφιξή τους στο νησί και τον αγώνα τους να  επιβιώσουν και να ορθοποδήσουν στο νέο τόπο.

  Στη Λήμνο δημιουργήθηκαν δυο προσφυγικά χωριά, ο Άγ. Δημήτριος από κατοίκους του Ρεϊζντερέ της Ερυθραίας, στον οποίο ο συγγραφέας αφιερώνει αρκετές σελίδες και η Νέα Κούταλη, από τους συμπατριώτες του θρυλικού Κουταλιανού. Επίσης, χτίστηκαν προσφυγικοί Συνοικισμοί στη Μύρινα (η Νέα Μάδυτος), στον Μούδρο, στον Κοντιά, στο χωριό Παναγία κ.ά.

  Ο Τσοτρούδης αντλεί πρωτογενές υλικό από την τοπική εφημερίδα, από την οποία έχει αποδελτιώσει κάθε σχετικό δημοσίευμα από την κρίσιμη περίοδο 1920-1928, δημοσιεύματα τα οποία και παραθέτει αυτούσια στο τρίτο και πιο εκτεταμένο μέρος του βιβλίου του, μαζί με πολλές φωτογραφίες της εποχής.

  Πρόκειται για μια συνεπή και προσεγμένη δουλειά, από την οποία πληροφορείται κάποιος πώς επιλύθηκε το προσφυγικό ζήτημα στη Λήμνο. Συγχαρητήρια στο συγγραφέα που συνεχίζει να ερευνά με μεράκι θέματα της τοπικής ιστορίας. 

  Καλοδιάβαστο να είναι.

 Θ. Μπελίτσος, 9 Ιουλίου 2025

ΥΓ. Ο Αρ. Τσοτρούδης έχει πλούσιο συγγραφικό έργο, για το οποίο μπορείτε να ανατρέξετε εδώ κι εδώ.

 

Ο Αριστείδης Τσοτρούδης

 

Σάββατο 5 Ιουλίου 2025

Σταύρου Τραγάρα: Θ. Μπελίτσου «Τρεις χρονιές στο Γυμνάσιο Μούδρου 1984-1987»

 


Ο Θοδωρής Μπελίτσος, ο ακούραστος και ασταμάτητος πνευματικός άνθρωπος της Λήμνου, εξέδωσε το νέο του πόνημα, σε διαδικτυακή μορφή και με ελεύθερη πρόσβαση, όπως το συνηθίζει τελευταία: 

«Τρεις χρονιές στο Γυμνάσιο Μούδρου. 1984-1987. Ένα νοσταλγικό οδοιπορικό».

Περιγράφει και καταγράφει με αρκετές λεπτομέρειες και με όση παραστατικότητα του επιτρέπει το πέρασμα σχεδόν μισού αιώνα από τότε, τη ζωή του στο Γυμνάσιο του Μούδρου, όπου ως νεοδιόριστος καθηγητής χημικός, πέρασε τα πρώτα χρόνια της διδακτικής του σταδιοδρομίας.

Η απόλυσή του από το στρατό, η αναζήτηση εργασίας, ο διορισμός του στο Γυμνάσιο, οι πρώτες εντυπώσεις του, η γνωριμία και η συνεργασία με τους συναδέλφους του, που κι αυτοί νέοι καθηγητές οι περισσότεροι, είχαν αναλάβει να λειτουργήσουν ένα καινούργιο Γυμνάσιο, με την αγωνία και την έκσταση των πιονέρων. 

Σάββατο 14 Ιουνίου 2025

Η Κάτω Γης εμπούχτισε

 


Ένα πουλάκι γύρισε από τον κάτω κόσμο
Είχε στα νύχια αίματα, τα μάτια τρομαγμένα
Και στάχτη μαύρη, βρωμερή, σκέπαζε τα φτερά του

Πουλάκι πόθεν έρχεσαι και τι μαντάτα φέρνεις;
Από τον Άδη έρχομαι κι έχω λωβά μαντάτα.
Τι, η ανθρωπότη βάλθηκε τον κόσμο να χαλάσει.

Άντρες αφήσαν το υνί και πιάσαν το μαχαίρι
Κι αντί για το γλυκό φιλί, γεύονται το φαρμάκι
Μανάδες κλαίνε τα παιδιά και ορφανά τις μάνες.

Τι άλλο θέτε να σας ειπώ και τι να μολογήσω;
Είναι τα λόγια δύσκολα κι η μοίρα είναι μαύρη
Το Χάρο είδα που ’τρεχε σ’ Ανατολή και Δύση

Έσερνε νιους απ’ τα μαλλιά, γέρους απ’ τις μασχάλες
Έσερνε και μωρά παιδιά στη σέλλα αρμαθιασμένα
Κι ένα δάκρυ έσταζε απ’ το ζερβί του μάτι.

Εδάκρυσε κι ο Χάροντας με το κακό που βρήκε
Τι, ο ντουνιάς λωλάθηκε, συθέμελα γκρεμίζει
κι η Κάτω Γης εμπούχτισε και δεν αντέχει άλλους

Παραλλαγή από μανιάτικο μοιρολόι, Θ.Μ. 14.6.2025

 *Ο πίνακας "Η βάρκα του Χάροντα" (1685) του Luca Giordano αντλήθηκε από τη Βικιπαίδεια.

Κυριακή 8 Ιουνίου 2025

Των ψυχών*

 


Μαγιάτικο σούρουπο, ο ήλιος, αβασίλευτος ακόμα, χρωματίζει απόκοσμα και μαγευτικά τα δέντρα, τα νερά, τα σπίτια, τους ανθρώπους. Στο παλιό μονοπάτι προς το κοιμητήρι του Άη Γιάννη, ανάμεσα στα λιόδεντρα, μόνος με τη σκέψη στη μάνα, τέτοιες μέρες ήταν …

…μέρα Μαγιού μού μίσεψες…

για άλλο λόγο γράφτηκε ο στίχος αλλά ταιριάζει στο λογισμό μου, μέρα Μαγιού, λίγο μετά τη γιορτή της μητέρας, έφυγε κι εκείνη. Τριγύρω τα φύλλα χρυσοπράσινα, όπως τα ύμνησε ο Μίκης, μελισσάκια ακούραστα τρυγούν νέκταρ από τα αγριολούλουδα,  πεταλουδίτσες πολύχρωμες πεταρίζουν χαριτωμένες αποχαιρετώντας την εφήμερη ζωή τους και στο χώμα ένα χαλί από ανθισμένα χαμομήλια. Το μεθυστικό άρωμα που σκορπάνε σε κάθε βήμα μου, γεμίζει τα πλεμόνια μου και με αποκοιμίζει γλυκά, ηδονικά… πόση ομορφιά… η Εδέμ.

Το χέρι της μάνας με τραβά απαλά, έλα μη χαζεύεις, θα νυχτώσουμε, πάλι τις πεταλούδες κοιτάς, οι ψυχές είναι, των ανθρώπων που γυρίζουν κάθε σούρουπο να ξαναδούν έστω για λίγο τον τόπο που έζησαν, τους ανθρώπους που αγάπησαν, νοσταλγούν κι αυτές κι ας είναι στον Παράδεισο. Ο πατέρας στο βάθος, βιαστικός όπως πάντα, στρέφει το βλέμμα και γνέφει με το χέρι, ελάτε επιτέλους, τι πάθατε;

Σάββατο 3 Μαΐου 2025

Κήρυκας Καμινίων νο 7 (Άνοιξη 2025)


  Ο "Κήρυκας των Καμινίων της Λήμνου", το μοναδικό λημνιό περιοδικό που εκδίδεται ως έντυπο, κυκλοφόρησε το ανοιξιάτικο 7ο φύλλο του με ενδιαφέρουσα, όπως πάντα, ύλη.

  Καλεσμένη σε αυτό το τεύχος η Δρ. Αρχαιολογίας Αγγελική Γ. Σίμωσι με ένα εξαιρετικό κείμενο για το "Μουσείο Ναυτικής Παράδοσης και Σπογγαλιείας Νέας Κούταλης". Περιγράφει το ιστορικό της ίδρυσης του Μουσείου, την ιστορία της σπογγαλιείας των συμπατριωτών του Κουταλιανού που ξεκίνησε στο νησάκι Κούταλη της Προποντίδας και συνεχίστηκε στη Ν. Κούταλη της Λήμνου, τα σχετικά εκθέματα και την πρωτότυπη αρχαιολογική συλλογή από αμφορείς που "αλίευαν" οι σφουγγαράδες του χωριού μαζί με τα σφουγγάρια στο βυθό της Μεσογείου.

Πέμπτη 3 Απριλίου 2025

Οι δρόμοι λένε ιστορίες (VI)

 


 

 * Οι δρόμοι λένε ιστορίες (VI)

Αφροδίτης και... Αφροδίτης γωνία
Του έρωτα η αρχαία θεά;
Η οσία παρθενομάρτυς επί Λικινίου;
Ποια είναι η σωστή οδός;
Ιδού η απορία.
 

* Θ. Μύθος, 3.4.2025

Τρίτη 25 Μαρτίου 2025

Σταύρου Τραγάρα: "Θ. Μπελίτσου: Σύμμεικτα ΙΙ" (βιβλιοπαρουσίαση)

 



ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Θοδωρή Μπελίτσου: «Σύμμεικτα ΙΙ. Βιβλιοκρισίες - Παρουσιάσεις - Αφιερώματα»
Κείμενο: Σταύρος Τραγάρας

 

Ο Θοδωρής Μπελίτσος εξέδωσε τον Ιανουάριο του 2025 το καινούργιο του βιβλίο, 294 σελίδων, που έχει τίτλο «Σύμμεικτα ΙΙ. Βιβλιοκρισίες - Παρουσιάσεις - Αφιερώματα». Είναι σε ηλεκτρονική έκδοση (e-book), και φιλοξενείται στον ιστότοπο που γράφει σχεδόν όλα τα κείμενά του ο συγγραφέας, «The strange quark: Καταφύγιο λόγου». Είναι προσβάσιμο ελεύθερα στον καθένα, χωρίς συνδρομή από την πλατφόρμα "academia.edu".
Όπως λέει ο ίδιος, «περιέχει κριτικές που έχω κάνει ή/και ομιλίες που έχω εκφωνήσει σε παρουσιάσεις βιβλίων (εκτός από όσες δημοσίευσα στο «Σύμμεικτα Ι: Μανιάτικα και άλλα»), αφιερώματα στο συνολικό έργο κάποιων δημιουργών και λίγα άρθρα μου για πολιτιστικά γεγονότα. Τα κείμενα, που γράφτηκαν σε μια περίοδο τριάντα ετών, υπήρχαν σε ποικίλα έντυπα και ψηφιακά μέσα· λίγα ήταν αδημοσίευτα. Είναι συνολικά περίπου πενήντα και αναφέρονται σε πάνω από σαράντα δημιουργούς, φορείς κι εκδηλώσεις».

Παρασκευή 21 Μαρτίου 2025

Ποιητής ολίγων στίχων...

 


Ποιητής ολίγων στίχων, κυριολεκτικώς ευήχων

Της ποιήσεως τη μέρα, θα τιμήσω πέρα ως πέρα

Με έναν ύμνο, πρώτα απ' όλα, στην πιστή μου κατσαρόλα

Που ετοίμασε για γεύμα τον φασίολον τον μέγα

Αλλά όχι νεροπότι, φασολάκι ό,τι κι ό,τι

Πράσινη, ζεστή ροβίτσα* θα γεμίσει την κοιλίτσα

Έδεσμα εκλεκτό και σπάνιο, νόστιμο και επουράνιο

Που παράγει οσμές και ήχους, σαν των ποιητών τους στίχους


Με εαρινό κέφι,

Θ.Μ. 21.3.2025


* Η "ροβίτσα" ή αλλιώς "πράσινα φασόλια Καλαμών" όπως τα λέμε στη Μεσσηνία, είναι σπάνιο όντως όσπριο. Δεν πολυκαλλιεργείται πλέον. Παλιά υπήρχε στον μεσσηνιακό κάμπο, στην Ηλεία και σε άλλα μέρη, κυρίως στη Δυτική Πελοπόννησο. Τώρα σπανίζει, υπάρχει κυρίως εισαγωγής από Βαλκάνια.



Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2025

Γεώργιος Σωτηρίου, ο ελληνιστής Δ/ντής της Ευαγγελικής

Ο Γεώργιος Σωτηρίου


Η συγγενική του σχέση με την Άλκη Ζέη και τη Διδώ Σωτηρίου

Συνεχίζοντας τη διερεύνηση της βιωτής λησμονημένων προσωπικοτήτων, τα ονόματα των οποίων έχουν οι δρόμοι της συνοικίας μου, δοκίμασα μια απρόσμενη έκπληξη. Αναζητώντας στοιχεία για τον φιλόλογο και Δ/ντή της Ευαγγελικής Σχολής στη Σμύρνη, Γεώργιο Σωτηρίου, ανακάλυψα πως ήταν ο αγαπημένος παππούς της Άλκης Ζέη και ο πεθερός της Διδώς Σωτηρίου!

Ο Γεώργιος Σωτηρίου καταγόταν από τον Μαραθόκαμπο της Σάμου και σύμφωνα με επιτόπιες πηγές το αρχικό όνομα της οικογένειας ήταν Διαμαντίδης. Υπήρξε ο μακροβιότερος μη κληρικός Διευθυντής της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης, από το 1892 ως το 1910. Γράφει χαρακτηριστικά ο μαθητής του και συγγραφέας Σωκράτης Προκοπίου στο πολύστιχο στιχούργημα «Σεργιάνι … στην παλιά Σμύρνη» (Π 11-12):

Ως καπετάνιος της Σχολής σε λίγο συμπληρώνει 

είκοσι χρόνια, που κρατά στα χέρια το τιμόνι

Ο ίδιος τον περιγράφει ως ψηλό, ξανθό, με μαύρο σκληρό καπέλο (πομπέ) και ρεντιγκότα. 


Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2025

Αδελφοί Κιουπετζόγλου: Οι μεγάλοι ευεργέτες της Σμύρνης

Οι αναμνήσεις που με καθόρισαν και συνθέτουν τον προσωπικό μου καμβά, τον παιδικό μου κόσμο δηλαδή, περιστρέφονται στους δρόμους γύρω από την οδό που μεγάλωσα και ζω μέχρι σήμερα. Οι άγνωστες ονομασίες προσώπων στις πινακίδες του Δήμου, όπως και να το κάνεις σε καθορίζουν, θες δεν θες, όταν τις συναντάς σε όλη σου τη ζωή. Αργότερα, φιλομαθής και φιλοπερίεργος όπως ήμουνα και είμαι, έψαξα να βρω ποιοι ήταν αυτοί οι «γείτονες», τους οποίους γνώριζα μόνο από τα ονόματά τους.

Παλιότερα είχα αναφερθεί στον ζωγράφο Γεώργιο Προκοπίου (1876-1940) από τον Μπουρνόβα που άφησε την τελευταία του πνοή κοντά στο Τεπελένι. Σήμερα θα μιλήσω για τους αδελφούς Κιουπετζόγλου, το όνομα των οποίων έχει δοθεί σε μια οδό στην Άνω Ν. Σμύρνη, στο ύψος της οδού Αιγαίου 141. Αξίζει να γνωρίσουμε την βιωτή τους καθώς υπήρξαν μεγάλοι ευεργέτες των εκπαιδευτηρίων της Σμύρνης.