Νάσος Πατέτσος, μια βελούδινη φωνή σίγησε

 

  Ο Νάσος Πατέτσος, ένας καντσονίστας με υπέροχη, βελούδινη φωνή σίγησε πρίν από λίγες ημέρες σε ηλικία 101 ετών. Γεννήθηκε στα Τσιμάνδρια της Λήμνου. Ήταν το πέμπτο από έξι παιδιά (τρία αγόρια και τρία κορίτσια) του Ευστράτιου Πατέτσου και της Ελένης Κοτσιναδέλη, θείας του γνωστού λυράρη της Λήμνου Νάσου Κοτσιναδέλη, με τον οποίο ο Νάσος Πατέτσος ήταν εξαδέρφια. Όπως έλεγε ο ίδιος, ο πατέρας του ήταν καλλίφωνος κι έπαιζε φλογέρα. Καλλίφωνες ήταν και δύο από τις αδελφές του, ενώ ένας αδερφός του έπαιζε λύρα.

  Παιδί φτωχής οικογένειας, ο πατέρας του ήταν ψαράς κι αγρότης, από μικρός άρχισε να δουλεύει ως μαθητευόμενος στο ραφείο του Ι. Τσοτρούδη στο Πορτιανού, με σκοπό να μάθει την τέχνη και να έχει ένα εφόδιο επιβίωσης. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος του '40 ο Ι. Τσοτρούδης επιστρατεύτηκε και σκοτώθηκε στα βουνά της Αλβανίας. Το Γενάρη του '41, σε ηλικία 15-16 ετών, ο Νάσος Πατέτσος αποφάσισε να πάει στον Πειραιά με ένα καΐκι, κοντά στη μεγάλη του αδερφή που ήταν σύζυγος ενός στρατιωτικού. Σκόπευε να δουλέψει κοντά σε κάποιον ράφτη για να τελειοποιήσει την τέχνη του, αλλά λόγω της επελθούσης κατοχής το καλοκαίρι επέστρεψε στη Λήμνο, πάλι με καΐκι. Και τα δυο ταξίδια ήταν περιπετειώδη. Μετά την κατοχή ήρθε πάλι στην πρωτεύουσα, όπου έκανε διάφορες δουλειές για το μεροκάματο. Με τη βοήθεια του γαμπρού του που ήταν στρατιωτικός πήγε εθελοντής στο Πολεμικό Ναυτικό, με σκοπό να μείνει μόνιμα. Αργότερα τον ακολούθησε κι ο μικρός αδερφός του, ο οποίος όμως απολύθηκε και την δεκ. '50 έφυγε στις ΗΠΑ, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα. Μετανάστρια έφυγε και η μικρότερη από τις αδερφές του, η Θεανώ, στην Αυστραλία, την δεκ. '50. Ο ίδιος δήλωσε ανακατάταξη στο Ναυτικό, όπου υπηρέτησε 6,5 χρόνια περίπου ως σηματωρός-τηλεγραφητής σε ναρκαλευτικό και άλλα πλοία, ώσπου τον κέρδισε το τραγούδι.

 

   

  Το 1951 ο Σμυρνιός μαέστρος Ζοζέφ Κορίνθιος (1908-1992) τον άκουσε να τραγουδά σε κάποια παρέα κι εντυπωσιάστηκε. Τον οδήγησε στην Κολούμπια, όπου το 1952, φορώντας ακόμα τη ναυτική στολή, ηχογράφησε το πρώτο του δισκάκι 78 στροφών: "Το τραγούδι του ναύτη" που έγινε επιτυχία και του άνοιξε το δρόμο για τις μουσικές σκηνές. Ο Γιάννης Πάριος έλεγε πως από αυτό το τραγούδι κι από τη φωνή του Πατέτσου, που άκουγαν στον φάρο όπου έμεναν με τον φαροφύλακα πατέρα του, παρακινήθηκε να γίνει τραγουδιστής!

 Λίγες εβδομάδες μετά από την ηχογράφηση, κι ενώ είχε πλέον αποστρατευτεί, ο Οικονομίδης κι ο Πρετεντέρης παρουσίασαν το Νάσο Πατέτσο στο Άλσος Παγκρατίου. Ακολούθησαν δεκάδες δίσκοι, εμφανίσεις σε μουσικά κέντρα, σε θεατρικές επιθεωρήσεις, σε ταινίες, στο ραδιόφωνο και αργότερα σε τηλεοπτικές εκπομπές. Έγινε εξώφυλλο σε λαϊκά περιοδικά για το τραγούδι και το θέατρο. Το 1953 εμφανίστηκε στην ταινία "Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται" του Γ. Λαζαρίδη, όπου τραγουδά το τραγούδι "Σάμπα", στη μοναδική κινηματογράφιση που υπάρχει από την πρώιμη καριέρα του. 

  Συνεργάστηκε με μεγάλα ονόματα του ελαφρού τραγουδιού και του βαριετέ, όπως: Ζοζέφ Κορίνθιος, Γιώργος Μουζάκης, Τώνης Μαρούδας, Μιχάλης Σουγιούλ, Γιαννης Βέλλας, Φώτης Πολυμέρης, Δανάη, Σοφία Βέμπο, Γιώργος Οικονομίδης, Κώστας Πρετεντέρης, Νίκος Φατσέας, Ναπολέων Ελευθερίου, Κώστας Νικολαΐδης, Παναγιώτης Παπαδούκας, Γιάννης Δαλιανίδης, Τρίο Κιτάρα. Έκανε υπέροχα ντουέτα με τη Λάουρα, τη Μάγια Μελάγια, τη Γιοβάνα, το Γιάννη Βογιατζή, την Καίτη Μπελίντα, τον Τζίμη Μακούλη, την Γεωργία Κορώνη, την Πόπη Γκυ, τη Νινέτ Τζάνετ κ.ά.

  Η καριέρα του απογειώθηκε και είχε διάρκεια πάνω από τέσσερις δεκαετίες, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην ομογένεια σε όλον τον κόσμο. Και φυσικά στην πατρίδα του τη Λήμνο, όπου τις δεκ. '50 κι '60 είχε τραγουδήσει σε χοροεσπερίδες σωματείων, όπως της Φιλαρμονικής, του Παλλημνιακού κ.ά., στο κέντρο Πατατιά της Μύρινας αλλά και της Ένωσης Λημνίων στην Αθήνα. Ήταν περιζήτητος σε μια εποχή που στις διασκεδάσεις κυριαρχούσε το τάνγκο, το βαλς, η σάμπα, το φοξ τροτ, οι χαβάγιες, οι ερωτικές καντάδες. Σε ψηφοφορία μιας ραδιοφωνικής εκπομπής την δεκ. '50 για τον πιο δημοφιλή τραγουδιστή, είχε αναδειχθεί δεύτερος! Η φωνή του είχε ένα ιδιαίτερο ηχόχρωμα και διατηρήθηκε σχεδόν αναλλοίωτη μέχρι τα βαθειά του γεράματα. Ο Χάρυ Κλιν, σατιρίζοντας την μακροχρόνια καριέρα του Πατέτσου, είχε πει σε κάποια επιθεώρηση το 1984 την περίφημη ατάκα: "Οι κυβερνήσεις πέφτουνε, μα ο Πατέτσος μένει"! 

 

 

 

  Ηχογράφησε σε δίσκους περισσότερα από 70 τραγούδια, μερικά από τα οποία σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή. Πολλά ήταν μεταγραφές στα ελληνικά ιταλικών και ισπανικών τραγουδιών και παίζονταν σε μουσικές επιθεωρήσεις στα αθηναϊκά θέατρα. Από τους Έλληνες συνθέτες συνεργάστηκε κυρίως με τον Γιώργο Μουζάκη. Στη συνέχεια παραθέτω κάποιες από τις πιο γνωστές επιτυχίες του. 

"Το τραγούδι του Ναύτη" (Ζ. Κορίνθιος, ελλ. στίχοι Φ. Πολυμέρης 1951)
"Άσπρο μου περιστέρι" [Vola colomba] (Λουτσιάνο Ταγιόλι, ελλ. στίχοι Γιάννης Φερμάνογλου, 1951)
"Ερωτικό παράπονο" [Plegaria de amor] (L. Bard, ελλ στίχοι Ζ. Κορίνθιος 1951)
"Ξύπνα κουκλί" (Ζ. Κορίνθιος, Μιχ. Χριστομόπουλος)
"Αντιός Μαρικίτα Λίντα" (M. Jimenez, Ζ. Κορίνθιος, Μ. Χριστομόπουλος)
"Ρωτώ μι' αχτίδα του φεγγαριού" [Luna rossa] (Α. Vian, ελλ. στίχοι: Πωλ Μενεστρέλ [Ιω. Χυδίρογλου], 1952)
"Δεν θα σε ξεχάσω ποτέ" (Α. Fragna, ελλ. στίχοι Αντώνης Πλωμαρίτης, 1952)
"Άκου τον μπάτη" (Γ. Μουζάκης, Ναπ. Ελευθερίου, Κ. Νικολαϊδης, 1953)
"Εσύ κι εγώ απόψε" (Γ. Μουζάκης, Γ. Ασημακόπουλος, Β. Σπυρόπουλος, Π. Παπαδούκας, 1953)
"Πικολίνα μία" (Γ. Μουζάκης, Γ. Ασημακόπουλος, Β. Σπυρόπουλος, Π. Παπαδούκας, 1953)
"Αντίο εκεί που πας" (Γ. Μουζάκης, Γ. Ασημακόπουλος, Β. Σπυρόπουλος, Π. Παπαδούκας, 1953)
"Θα ρθεις" (Γ. Μουζάκης, Γ. Ασημακόπουλος, Β. Σπυρόπουλος, Π. Παπαδούκας, 1953)
"Μάτια μου αγαπημενα" (Γ. Μουζάκης, Γ. Ασημακόπουλος, Β. Σπυρόπουλος, Π. Παπαδούκας, 1953)
"Σε περιμένω να ρθεις κι απόψε" (G. Danzi, ελλ. στίχοι Γρ. Κωνσταντινίδης, 1953)
"Σενιόρα (Αμόρε μου μπέλα σενιόρα)" (Γ. Μουζάκης, Ναπ. Ελευθερίου, Κ. Νικολαϊδης, 1953)
"Μαρία" (Γ. Μουζάκης, Κ. Νικολαΐδης, 1953)
"Σάμπα" (1953, στην ταινία "Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται")
"Στα κλεφτά" (Ζ. Κορίνθιος, Ν. Φατσέας, 1954)
"Καναρίνι μου μικρό" (Άκης Σμυρναίος, Ν. Φατσέας, 1954)
"Αϊ Μορένα" (Γ. Μουζάκης, 1955)
"Αλήθεια με θυμάται η καλή μου;" (Ν. Πατέτσος, Μ. Παπαδήμας)
"Προσευχή λέει με πόνο μια ψυχή" (Eduardo Bianco, ελλ. στίχοι Ζ. Κορίνθιος)
"Ταξιδιάρικα πουλιά" (Ζ. Κορίνθιος, Ν. Φατσέας, 1957)
"Αγάπη ψεύτρα" (Ζ. Κορίνθιος, Ν. Φατσέας, 1957)
"Δεν σου φταίνε τα ξένα μάτια" (Ζ. Κορίνθιος, Ν. Φατσέας)
"Μια τέτοια αγάπη" (Ζ. Κορίνθιος, Ν. Φατσέας, 1957)
"Όλα σου τα αγαπώ" (Ζ. Κορίνθιος 1957)
"Ρόζα Λουίζα" (Γιάννης Βέλλας, Γιάννης Πολίτης)
"Arrivederci Athina" [Arrivederci Roma] (Renato Rascel, ελλ. στίχοι Γ. Οικονομίδης 1956)
  

  Έζησε στην Αθήνα, στην οδό Χαλκοκονδύλη, κοντά στην αγαπημένη του φίλη Ρένα. Ήταν καλός φίλος με τον Τάκη Σαγιώρ, ο οποίος τον Ιούλιο του 2023 οργάνωσε μια όμορφη γιορτή στα γενέθλια των 100 ετών του Νάσου Πατέτσου, με καλεσμένους παλιούς και νεότερους καλλιτέχνες. Είχα την τύχη να τον γνωρίσω πριν από πολλά χρόνια σε μια εκδήλωση λημνιακή στην Αθήνα, μέσω του οδοντίατρου και συγγραφέα Αρ. Τσοτρούδη. Ήταν ένας κεφάτος άνθρωπος, με έμφυτη ευγένεια και χιούμορ.

-----

Στο βίντεο ο Ν. Πατέτσος τραγουδά "Σάμπα" στο φιλμ "Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται" (1953).

 

Θ.Μ. 24.5.2024.