Στις 8 Αυγούστου 1944 από το ύψωμα της Ζωοδόχου Πηγής η αντίσταση της περιοχής κάλεσε με χωνί τους άνδρες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, διότι υπήρχε φήμη ότι θα γίνει μπλόκο από τους Γερμανούς. Την προηγούμενη μέρα είχε γίνει αντίστοιχο μπλόκο στο Βύρωνα, στο οποίο είχαν εκτελεστεί έντεκα άνδρες. Η υποψία πως ο επόμενος στόχος των κατακτητών θα ήταν ο Φάρος, προέκυπτε και από το γεγονός ότι η περιοχή είχε γίνει στόχος ξανά τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς, όταν σε επιδρομή των δυνάμεων κατοχής είχαν συλληφθεί 17 άνδρες της αντίστασης και είχε σκοτωθεί ο υπεύθυνος του ΕΛΑΣ Σπύρος Αλεβίζος. Παρά τον εμφανή κίνδυνο ελάχιστοι πίστεψαν την προειδοποίηση και έφυγαν. Οι περισσότεροι την αγνόησαν.
Από τα ξημερώματα της 9ης Αυγούστου η περιοχή κυκλώθηκε από γερμανικά στρατεύματα. Συγκέντρωσαν εκατοντάδες άνδρες της Νέας Σμύρνης, του Νέου Κόσμου και της Άνω Δάφνης στην Αλάνα, ένα μεγάλο άχτιστο οικόπεδο έκτασης 25 στρεμμάτων περίπου που εκτεινόταν ανάμεσα στις οδούς: Αρτάκης, Ακροπόλεως, Σπάρτης και Παλιγγενεσίας κοντά στη σημερινή πλατεία Φάρου. Αρχικά τους ζήτησαν να καταδώσουν όσους αντιστασιακούς γνώριζαν. Κανείς δεν θέλησε να γίνει προδότης. Τότε άρχισαν να παίρνουν στην τύχη πέντε-πέντε άνδρες και να τους εκτελούν εν ψυχρώ. Μέχρι το απομεσήμερο είχαν εκτελέσει περισσότερους από 70, με ιδιαίτερη μανία για κάποιους Αρμένιους που ζούσαν στη γειτονιά Αρμένικα. Τελικός απολογισμός 114 νεκροί. Τους υπόλοιπους, πάνω από 2.500 άντρες, τους πήραν ομήρους σε γερμανικά στρατόπεδα. Άφησαν μόνο τους πιο ηλικιωμένους και τους εφήβους κάτω των 16 ετών.
Το βραδάκι της τραγικής μέρας ένα ατέλειωτο μοιρολόι ακουγόταν στην Αλάνα. Ξεμαλλιασμένες γυναίκες έψαχναν τα σκορπισμένα πτώματα ελπίζοντας ότι δεν θα βρουν ανάμεσά τους δικούς τους ανθρώπους. Όσοι σύρθηκαν αιχμάλωτοι υπέστησαν πολλές κακουχίες πριν επιστρέψουν στην Ελλάδα μετά τον πόλεμο. Πολλοί απ’ αυτούς δεν κατάφεραν να επιζήσουν και άφησαν τα κόκαλά τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στη μνήμη των νεκρών έχει στηθεί μνημείο στην πλατεία του Φάρου. Επίσης από την ανατολική άκρη της παλιάς Αλάνας ξεκινά η οδός Ηρώων, που ονομάστηκε έτσι προς τιμή των εκτελεσθέντων.
Θ. Μπελίτσος, 9/9/2021
Από το βιβλίο μου: "Από τη Σμύρνη στη Ν. Σμύρνη"
έκδ. Ομήρειο 2ο Γυμνάσιο Ν. Σμύρνης, 1997.
Μέρα μνήμης και περισυλλογής... Τιμή στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, καθώς το 1944 ήταν το τελευταίο και πλέον αιμματόβρεχτο έτος της κατοχής. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν πρέπει να ξεχνάμε.
ΑπάντησηΔιαγραφή