«Ζωές μετά…» - Η παρουσίαση του βιβλίου

Οι "Ζωές μετά..."

Το χρονικό της βραδιάς

Θ. Μπελίτσος, Χρ. Μυγδάλη, Ειρ. Μαργαρίτη, Π. Δουρέκα

Παρασκευή, 6 Οκτωβρίου 2017

Βιβλιοπωλείο Ad Libitum, Νικομηδείας 18 Ν. Σμύρνη

Την εκδήλωση συντόνισε η φιλόλογος κ. Πέπη Δουρέκα, η οποία με το σύζυγό της, τον κ. Κώστα, έχουν το βιβλιοπωλείο Ad Libitum. Στο ξεκίνημα παρουσίασε το συγγραφέα Θ. Μπελίτσο και στη συνέχεια την ηθοποιό και σκηνοθέτη κ. Ειρήνη Μαργαρίτη, η οποία διάβασε ένα κεφάλαιο από το βιβλίο.

Ακολούθως η κεντρική ομιλήτρια, κ. Χριστιάνα Μυγδάλη, ανέλυσε το περιεχόμενο του βιβλίου, επισημαίνοντας πως πρόκειται για ένα υβριδικό κείμενο που απαιτεί ιδιαίτερη προσέγγιση από τον αναγνώστη και από τον μελετητή, ο οποίος ασφαλώς δυσκολεύεται να το κατατάξει σε συγκεκριμένη κατηγορία (π.χ. διήγημα, νουβέλα ή δοκίμιο). Τόνισε τον καταλυτικό ρόλο που έχουν κάποιοι από τους χαρακτήρες του έργου για την εξέλιξη του μύθου αλλά κατά βάση θεωρεί πως το ρόλο του Βροχοποιού παίζει το τραγικό γεγονός της μεγάλης πυρκαγιάς και εκεί εντόπισε το ερμηνευτικό κλειδί για την κατανόηση του έργου. Τέλος, αναφέρθηκε στους προβληματισμούς του συγγραφέα για το ρόλο των αισθήσεων στο ταξίδι προς την ευτυχία.

Στον επόμενο σύνδεσμο παρατίθεται το πλήρες κείμενο της ομιλίας της Χριστιάνας Μυγδάλη που είχε τίτλο: ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΛΕΣ ΟΙ ΣΤΙΓΜΕΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΘΕΥΤΕΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ.

Η Ειρήνη Μαργαρίτη διάβασε ένα ακόμα κεφάλαιο και στη συνέχεια μίλησε ο συγγραφέας. Ακολούθησε η ανάγνωση ενός ακόμα μικρού αποσπάσματος από την κ. Μαργαρίτη και η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μικρή συζήτηση με τη συμμετοχή των ακροατών.

Θ.Μ.

-ο-ο-ο-

Η ομιλία του Θοδωρή Μπελίτσου

[φωτ. Γρηγόρης Μπελίτσος]

Φίλες και φίλοι

Καλησπέρα σας

Είναι μεγάλη τιμή για μένα η αποψινή παρουσία σας εδώ και σας ευχαριστώ από καρδιάς που αποφασίσατε να διαθέσετε λίγο από το χρόνο σας για να παρευρεθείτε. Κυρίως οφείλω να ευχαριστήσω τις τρεις κυρίες που συγκρότησαν το πάνελ της συζήτησης στην εκδήλωση μας. Σας τις θυμίζω.

Η κ. Πέπη Δουρέκα, η οποία συντόνισε την κουβέντα, είναι μάχιμη φιλόλογος. Λίγο την γνωρίζω αλλά ξέρω πως τιμά τον κλάδο των εκπαιδευτικών, αγαπά τη λογοτεχνία, προωθεί σχετικές δράσεις στο σχολείο που διδάσκει, ώστε οι μαθητές να γνωρίσουν τα καλά κείμενα, να αγαπήσουν το γράψιμο και το καλό βιβλίο. Επιπλέον γράφει στίχους που έχουν μελοποιηθεί από τραγουδοποιούς. Πρόσφατα, ο Κώστας Τριανταφυλλίδης συμπεριέλαβε τρία τραγούδια της στο προσωπικό του άλμπουμ «Αστρικός Χάρτης». Από αυτά ίσως έχετε ακούσει το «Αγάπες που παλιώσατε» που έχει τραγουδήσει ο Γιώργος Νταλάρας. Εκτός από συντονίστρια της συζήτησης, η κ. Δουρέκα μαζί με τον σύζυγό της, τον κ. Κώστα, είναι οι οικοδεσπότες που μας φιλοξενούν απόψε στο Ad Libitum, τον ζεστό αυτό χώρο, ο οποίος, σε δύσκολους καιρούς, αποτελεί μια όαση πολιτισμού στη γειτονιά μας.

Η κ. Ειρήνη Μαργαρίτη, με τις πολλαπλές ιδιότητες, αφού είναι σκηνοθέτης, ηθοποιός και συγγραφέας, είναι ένας νέος άνθρωπος με αγάπη για τον πολιτισμό και έντονη δραστηριότητα. Γράφει θεατρικά, ποίηση, διηγήματα, έχει ήδη δύο βιβλία στο ενεργητικό της που εγκωμιάστηκαν από τους ειδικούς, έχει δημοσιεύσει σε ποιητικές ανθολογίες, είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του λογοτεχνικού περιοδικού «Αποικία». Όμως θέλω κυρίως να τονίσω ότι είναι πρωτοπόρος, διότι είναι από τις ελάχιστες γυναίκες σκηνοθέτιδες στο ελληνικό θέατρο. Η ισότιμη εκπροσώπηση των δύο φύλων στο χώρο του θεάτρου αποτελεί μια ανοιχτή συζήτηση διεθνώς. Μάλιστα πρόσφατα διάβασα, ότι τη νέα σεζόν όλα τα έργα του Σαίξπηρ που θα ανεβάσει το Royal Shakespeare Company θα σκηνοθετηθούν από γυναίκες, ακριβώς για να προβληθεί αυτή η, όχι και τόσο γνωστή, πλευρά της γυναικείας δημιουργίας. Και για αυτό το λόγο αισθάνομαι ευγνώμων που δέχτηκε να έρθει εδώ και να διαβάσει αποσπάσματα από το βιβλίο μου, με την αισθαντική φωνή της που απογείωσε τα κείμενα.

[φωτ. Γρηγόρης Μπελίτσος]

Για την κ. Χριστιάνα Μυγδάλη ακούσατε ότι είναι φιλόλογος, ότι είναι μεταφράστρια, ότι διδάσκει στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Την γνώρισα ως μαθητής της, όταν δίδασκε σε μια σειρά σεμιναρίων στο Παν. Αθηνών, σε μια αναστροφή των ηλικιών θα λέγαμε, αφού κάλλιστα θα μπορούσα να την είχα εγώ μαθήτρια όταν ήμουν καθηγητής, αν τυχόν δίδασκα στο σχολείο που φοιτούσε. Τότε διαπίστωσα την εξαιρετική μεταδοτικότητα που έχει ως εκπαιδευτικός. Σε κάνει να γνωρίσεις σε βάθος και να αγαπήσεις τα κείμενα που διδάσκει. Είχα επίσης την τύχη να συνεργαστώ μαζί της, όταν ανέλαβε να μεταφράσει στα αγγλικά τις μελέτες μου που δημοσιεύτηκαν στην αγγλική έκδοση του τόμου για το Μουσείο Σπογγαλιείας και Ναυτικής Παράδοσης Ν. Κούταλης Λήμνου. Τότε θαύμασα τη μεθοδικότητά της ως μεταφράστρια και την επικέντρωσή της στη λεπτομέρεια. Γνωρίζω το πάθος της για τη λογοτεχνία, γνωρίζω πως αγαπά το βιβλίο και στα βιογραφικά που ακούστηκαν οφείλω να προσθέσω ότι πριν από λίγα χρόνια ανέλαβε την ευθύνη της έκδοσης του ιστορικού λογοτεχνικού περιοδικού «Διαβάζω», σε μια ύστατη προσπάθεια να το διασώσει πριν το καταπιεί κι αυτό το διαδίκτυο, όπως τόσα και τόσα. Είμαι τυχερός που αποδέχτηκε την πρόσκλησή μου να παρουσιάσει απόψε το βιβλίο μου.

[φωτ. Γρηγόρης Μπελίτσος]

Πολλοί από σας με γνωρίζετε ως συγγραφέα ιστορικών βιβλίων και όχι ως λογοτέχνη. Η αλήθεια είναι ότι πάντα με γοήτευε η γραπτή αφήγηση και συχνά πάλευα να δημιουργήσω δικές μου ιστορίες, με αφορμή διάφορα ερεθίσματα αλλά ελάχιστα από αυτά τα κείμενα δημοσίευα. Μου αρέσει να αποδίδω στιγμιότυπα, συναισθήματα, εικόνες και να ξυπνώ κοιμισμένες ευαισθησίες. Δεν ξέρω αν αυτό με κάνει λογοτέχνη, αφήνω άλλους να το κρίνουν.

Θέλω να βλέπω αισιόδοξα τη ζωή, μα χωρίς να αιθεροβατώ. Παρόλα αυτά κάποιες φορές προκύπτουν μελαγχολικά στοιχεία στα γραπτά μου, ίσως διότι η πραγματικότητα με διαψεύδει. Προφανώς, το ζητούμενο είναι η αναζήτηση της ευτυχίας, της παγκόσμιας αλήθειας, θα έλεγα. Άραγε υπάρχει απάντηση σε αυτό; Θεωρώ πως απαντήσεις μπορεί να έχει κανείς πολλές, το δύσκολο είναι να θέσει τα ερωτήματα.

Στις φυσικές επιστήμες, είμαι χημικός να σας θυμίσω, ξέρουμε πως για να φτάσεις στην ερμηνεία ενός άγνωστου φαινομένου πρέπει να κάνεις πρώτα την κατάλληλη υπόθεση και μετά να σχεδιάσεις το σχετικό πείραμα. Δηλαδή το ερώτημα προηγείται της απάντησης. Ισχύει άραγε και στην προσωπική ζωή αυτό; Νομίζω πως ισχύει. Η διατύπωση των ερωτημάτων, προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό τη μορφή των απαντήσεων.

Για παράδειγμα, ας πούμε ότι κάποιος σκοντάφτει στο πεζοδρόμιο. Μπορεί να αναρωτηθεί: «Μα τι σκαλοπάτι είναι αυτό, ποιος το έφτιαξε έτσι;». Ίσως δεν το συνειδητοποιεί αλλά έχει ήδη προσδιορίσει το είδος της απάντησης καθώς αναζητά την αιτία του προβλήματος σε κάποιον άλλον.

Ένας άλλος μπορεί να πει: «Μα πώς και δεν είδα το σκαλοπάτι, στραβώθηκα;». Και αυτός, έτσι όπως διατυπώνει το ερώτημα, έχει ορίσει την απάντηση, καθώς θεωρεί πως το πρόβλημα οφείλεται σε δικό του λάθος.

Ένας τρίτος ίσως αναρωτηθεί μήπως κάποιος τον μάτιασε. Αυτός ήδη αναζητά την απάντηση σε υπερφυσικά αίτια, εκτός λογικής.

Οι απαντήσεις, λοιπόν, που αναζητάμε καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τα ερωτήματα. Το ζητούμενο δεν είναι τι απάντηση ψάχνεις να βρεις αλλά το πώς;

[φωτ. Γιάννης Πιπερίδης]

Θα αναρωτιέστε, γιατί σας τα λέω όλα αυτά; Μα είναι απλό. Διότι δεν θέλω να μιλήσω για το βιβλίο. Μου είναι δύσκολο να μιλήσω για ένα κείμενο που γράφτηκε με σκοπό να αποδώσει λογοτεχνικά αγωνίες και διλήμματα που έχω εγώ και ίσως άλλοι δεν τις έχουν. Πάντως οι χαρακτήρες του βιβλίου καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήματα σαν αυτά που προανέφερα και προσπαθούν να βρουν τη δική τους αλήθεια.

Για την ουσία του βιβλίου πήρατε μια ιδέα από όσα ακούστηκαν. Εγώ δεν θέλω να πω πολλά. Θα σας πω όμως δυο λόγια για τις αφορμές που γέννησαν αυτά τα κείμενα. Η ιδέα για τη συγγραφή τους γεννήθηκε πριν από δυόμισι περίπου χρόνια, όταν παρακολούθησα ένα σεμινάριο, με θέμα «Τεκμήρια Πολιτισμού: Μνήμη και προοπτική», στο οποίο η διδάσκουσα κ. Μυγδάλη, προσέγγισε το θέμα όχι μέσω αρχειακών εγγράφων, όπως νόμιζα όταν γράφτηκα σε αυτό το σεμινάριο, αλλά μέσα από ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά κείμενα. Οι εργασίες εκείνου του σεμιναρίου έδωσαν το έναυσμα της συγγραφής.

Το ερέθισμα για τη δημιουργία ήταν ένα συγκλονιστικό, τραγικό γεγονός που είχε συμβεί πριν από πολλές δεκαετίες στο νησί της Λήμνου, στο οποίο χάθηκαν πολλοί άνθρωποι. Με απασχόλησε κυρίως το πώς κάποιοι από το φιλικό ή συγγενικό περιβάλλον των θυμάτων προσάρμοσαν το προσωπικό τους μέλημα ζωής, έτσι ώστε να συμπεριλάβουν σε αυτό και το μέλημα των αγαπημένων τους προσώπων που χάθηκαν.

Είχα κάποιες ιστορίες υπόψη μου, τις οποίες προσάρμοσα λογοτεχνικά και ξεκίνησε το γράψιμο. Όμως, από τη στιγμή που η συγγραφή ξεκίνησε, αυτονομήθηκε, πήρε το δικό της δρόμο. Στην εξέλιξη της μυθοπλασίας προέκυψαν κι άλλοι χαρακτήρες που ζητούσαν μερίδιο παρουσίας. Αν και δεν είχαν σχέση με το τραγικό συμβάν, τα γεγονότα τους επηρεάζουν και τους βοηθούν να βρουν τη δική τους αλήθεια, να βρουν ένα νόημα στην προσωπική τους πορεία. Υπεισέρχεται και ο υπερφυσικός παράγοντας, που δεν είναι ακριβώς υπερφυσικός. Είναι περισσότερο μια εσωτερική δύναμη που πηγάζει από την ανάγκη για δημιουργία. Και σταδιακά προέκυψε το αποτέλεσμα που θα διαβάσετε. Είναι λιτό, διότι προτιμώ τη μικρή φόρμα και νομίζω ότι μου ταιριάζει καλύτερα, παρά το ότι κάποιοι με παροτρύνουν να γράψω πιο εκτενή κείμενα. Μπορεί να το κάνω κάποια στιγμή, όταν νιώσω έτοιμος.

Παρακαλώ, ειδικά όσοι είστε από τη Λήμνο, μην αναζητήσετε πραγματικά γεγονότα σε ό,τι περιγράφεται στο βιβλίο, άλλωστε επίτηδες δεν αναφέρω το όνομα του νησιού για να μη νομιστεί πως περιγράφονται αληθινές ιστορίες. Όλα συνέβησαν στο μυαλό του συγγραφέα και πουθενά αλλού.

Πριν τελειώσουμε, ας ακούσουμε ένα ακόμη απόσπασμα από την κ. Μαργαρίτη κι έπειτα, αν θεωρείτε ακόμα πως αξίζει να πάρετε το βιβλίο, υπάρχει εδώ για να σας το υπογράψω κιόλας, αλλά και κάτω στο ισόγειο.

Σας ευχαριστώ.

Θοδωρής Μπελίτσος

Παρουσίαση του βιβλίου «Ζωές μετά…»

Βιβλιοπωλείο Ad Libitum, N. Σμύρνη

Παρασκευή, 6 Οκτωβρίου 2017

-ο-ο-ο-

ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Ειρήνη Μαργαρίτη γεννήθηκε το 1979 και μεγάλωσε στην Αντίκυρα Βοιωτίας. Σπούδασε θέατρο και εργάζεται ως ηθοποιός και σκηνοθέτης. Συνεργάστηκε μεταξύ άλλων με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, την Α. Στελλάτου, τον Γ. Παλούμπη, την Γ. Μαυραγάνη, τoν Peter Gothar, την Esther Andre Gonzalez κ.ά. Έχει σκηνοθετήσει τα: Unemployed – Δέκα Μητροπολιτικές Ιστορίες, το Blackout (μια μικρή διαμαρτυρία), βασισμένο στη βραβευμένη συλλογή διηγημάτων του Χρήστου Οικονόμου «Κάτι θα γίνει, θα δεις», τη θεατρική διαδρομή-ξενάγηση Christmas Number’s – Τα Χριστούγεννα του Παπαδιαμάντη, το Playhouse (του Martin Crimp) και για το Φεστιβάλ Αθηνών (2017) και το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά μια σειρά θεατρικών δράσεων σε σπίτια πολιτών υπό τον τίτλο «Οι Πειραιώτες ανοίγουν τα σπίτια τους» και θέμα την γεφύρωση των πολιτισμικών, φυλετικών και θρησκευτικών διαφορών.

Γράφει ποίηση και διήγημα και είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του λογοτεχνικού περιοδικού «Αποικία». Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, ισπανικά, βουλγαρικά και σέρβικα. Το 2016 συμμετείχε στο OMNIBUS Reading Tour, μια πρωτοβουλία του CROWD (Creating Other Ways of Dissemination), σε μια διαδρομή που ξεκίνησε από το Ελσίνκι και κατέληξε στη Λεμεσό, με τη συμμετοχή πάνω από 100 συγγραφέων από 37 χώρες (Στάση Βουλγαρία-Σερβία).

Συμμετοχή σε ανθολογίες: Ανθολογία ποιητικών διαλόγων (εκδ. Γκοβόστης, 2015), Ο ταχυδρόμος φέρνει γράμματα ποιήματα (εκδόσεις Ελληνικά Ταχυδρομεία), Ξένων αιμάτων τρύγος (εκδόσεις Γαβριηλίδη 2014) κ.ά.

Η ποιητική συλλογή της: Φλαμίνγκο (εκδόσεις Μελάνι, 2014) ήταν υποψήφια για το Κρατικό Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, για το αντίστοιχο βραβείο του περιοδικού Αναγνώστης, και απέσπασε το βραβείο «Γιάννης Βαρβέρης» της Εταιρείας Συγγραφέων για πρωτοεμφανιζόμενο ποιητή. Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μελάνι η συλλογή διηγημάτων της με τίτλο: Επιλεγμένα Είδη.

-ο-ο-ο-

ΧΡΙΣΤΙΑΝΑ ΜΥΓΔΑΛΗ - ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Χριστιάνα Μυγδάλη είναι φιλόλογος και μεταφράστρια. Μεταξύ άλλων έχει μεταφράσει τα βιβλία: «Η τέχνη της ρουτίνας» του Μέισον Κάρι (εκδ. Key Books 2014) και (με τον Βασίλη Ντζούνη) «Η δουλειά του ηθοποιού με τον εαυτό του: Η ενσάρκωση» του Κωνσταντίν Στανισλάβσκι (εκδ. Πλέθρον 2017). Είναι διδάκτωρ Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Έχει διδάξει Νεοελληνική Λογοτεχνία και Πολιτισμό στην Ελλάδα και την Αγγλία και ασχολείται συστηματικά με την πρακτική της θεραπευτικής ανάγνωσης. Διδάσκει μετάφραση και διαπολιτισμό στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Την ομιλία της κ. Μυγδάλη θα βρείτε εδώ.

-ο-ο-ο-