Η «ΛΗΜΝΟΣ» ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΚΟΤΣΑΛΗ

Το πρώτο φύλλο [Τετάρτη, 12 Φεβρουαρίου 1997].
Δίπλα στον τίτλο η επισήμανση "Το ΡΑΔΙΟ ΑΛΦΑ και γραπτά, γιατί μένουν",
ώστε να συνδεθεί η νέα εφημερίδα με τον επιτυχημένο ραδιοσταθμό.
Από κάτω οι "προγραμματικές δηλώσεις" του Ηλία Κότσαλη,
στις οποίες υπήρξε απόλυτα συνεπής και δύο φλέγοντα θέματα:
Το Μουσείο για τα απολιθώματα [που δεν έγινε ποτέ]
Η Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων [που επίσης δεν ιδρύθηκε]

Τον Φεβρουάριο που μας πέρασε συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από το 1997 που κυκλοφόρησε η βδομαδιάτικη «Λήμνος» του Ηλία Κότσαλη. Μια επέτειος σημαντική για επαρχιακή εφημερίδα, και μάλιστα για ένα μικρό σε πληθυσμό νησί, διότι στην ιστορία του τύπου λίγες είναι οι εφημερίδες που καταφέρνουν να κλείσουν εικοσαετία. Στην δε ιστορία του λημνιακού τύπου, σύμφωνα με μια καταγραφή που είχα κάνει προ ετών [βλ. ΛΗΜΝΙΑΚΑ 2012, σελ. 161-171] από τις 40-45 περίπου εφημερίδες-περιοδικά που εκδόθηκαν κατά καιρούς είτε στο νησί είτε από συλλόγους Λημνίων της διασποράς, μόλις τρεις ξεπέρασαν τα 20 χρόνια ζωής: η «Λήμνος» του Μανώλη Κωνσταντινίδη (1915-1964), το «Λημνιακό Βήμα» του Γιώργου Χατζηχαραλάμπους (1975-2011) και η «Φωνή του Μούδρου/των Μουδρινών» (1983-2013) του Συλλόγου Μουδρινών της Αθήνας. Η «Λημνιακή Φωνή» του Σταματέρη, που εκδόθηκε επίσης το Φεβρουάριο του 1997, πλησίασε αλλά δεν έφτασε την εικοσαετία.

Ο Ηλίας Κότσαλης επί το έργον 
[φωτ. Παντελής Πραβλής]

Από μόνο του, λοιπόν, το γεγονός της εικοσαετούς κυκλοφορίας, κάθε εβδομάδα, χωρίς διακοπή -980 φύλλων περίπου- είναι αξιομνημόνευτο. Αποτελεί ένα εκδοτικό θαύμα. Αλλά δεν θα σταθώ σε αυτό. Δεν γνωρίζω αν ο Ηλίας το έχει συνειδητοποιήσει -συνήθως όσοι γράφουν, ή γενικότερα δημιουργούν, δεν αντιλαμβάνονται την ιστορικότητα του έργου τους κατά τη στιγμή της δημιουργίας- αλλά η «Λήμνος» του Κότσαλη στέκεται επάξια δίπλα στη «Λήμνο» του Κωνσταντινίδη. Αποτελεί πλέον ένα εξέχον κομμάτι της νεότερης εκδοτικής ιστορίας του νησιού.

Αμερική...

...Αυστραλία...

...Αφρική. Όπου υπάρχουν Λημνιοί, φτάνει και η "ΛΗΜΝΟΣ".

Η «Λήμνος» του Κότσαλη, που κάποια στιγμή ξεπέρασε τους 2.000 συνδρομητές, φτάνει σε όλο τον πλανήτη, όπου υπάρχουν Λήμνιοι πρώτης, δεύτερης, ακόμα και τρίτης γενιάς. Αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί τη «φαντασιακή πατρίδα» χιλιάδων ανθρώπων που κουβαλούν τη Λήμνο μέσα τους, αν και κάποιοι από αυτούς δεν την έχουν καν επισκεφτεί ή λείπουν πολλές δεκαετίες. Η εφημερίδα ζωντανεύει γι’ αυτούς το μακρινό, αγαπημένο νησί στη Μελβούρνη, στο Μόντρεαλ, στη Νέα Υόρκη, στη Νότια Αφρική, στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στο Μόναχο, σε δεκάδες πόλεις  της Ελλάδας, όπου ζουν.

Ανταπόκριση από τη Νέα Υόρκη

  

Η «Λήμνος» εκδόθηκε σε μια εποχή που ακόμα δεν είχαν διαδοθεί τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι μέσω της εφημερίδας οι μεν εντόπιοι ενημερώνονταν για τα τρέχοντα στο νησί, οι δε ομογενείς γίνονταν κοινωνοί της λημνιακής καθημερινότητας. Και οι μεν και οι δε, ως φορείς της κοινής παράδοσης, καθώς είχαν όμοια έθιμα, συνήθειες, συμπεριφορές, μέσω της εφημερίδας παρέμειναν συνδεδεμένοι με την λημνιακή τοπικότητα, ανεξάρτητα με το αν κατοικούσαν ή όχι στη Λήμνο. Η αλληλοενημέρωση και ο αλληλοεπηρεασμός μέσω των αναγνωσμάτων της εφημερίδας ενίσχυσε στους Λημνίους την αίσθηση της αδελφότητας, της συντροφικότητας και της ομοπατρίας. Ανύψωσε σε ιδανικό το όμαιμον για ανθρώπους, οι οποίοι ουδέποτε έχουν συναντηθεί και ενδεχομένως ούτε πρόκειται να συναντηθούν. Δηλαδή, εκτός των άλλων, η εφημερίδα δημιούργησε μια φαντασιακή κοινότητα εθνοτοπικού χαρακτήρα από άτομα που δεν ζουν πλέον στο νησί, ίσως δεν έχουν πάει ποτέ σε αυτό αλλά τους συνδέει η ανάγκη να ενημερώνονται για τα χωριά, για τους κατοίκους του, για τα γεγονότα που συμβαίνουν εκεί κλπ.

Το πολιτιστικό ένθετο "ΠΟΛΙΟΧΝΗ"
φιλοξένησε σημαντικές μελέτες.

Στο πρώτο φύλλο, την Τετάρτη 12 Φλεβάρη του μακρινού 1997, το editorial, όπως αποκαλούν οι εφημεριδάνθρωποι το εισαγωγικό κείμενο κάθε νέου εντύπου, έγραφε:

«Θα μιλήσουμε ανοιχτά! Ό,τι υπάρχει μέχρι σήμερα στον τοπικό τύπο δεν το θεωρούμε ικανοποιητικό. Η ενημέρωση είναι ελλιπής, αργοπορημένη και το χειρότερο μεροληπτική. Υπάρχουν ευτυχώς οι εφημερίδες Συλλόγων που βγαίνουν στην Αθήνα που είναι γεμάτες νοσταλγία και ζεστασιά! Οι βασικές εφημερίδες όμως της Λήμνου εξυπηρετούν εξόφθαλμα προσωπικές επιδιώξεις και τίποτα δεν είναι χειρότερο για μια εφημερίδα. Με αυτές τις διαπιστώσεις ξεκινάμε μια προσπάθεια για να αλλάξουμε το τοπίο.

-Η ταχύτερη, πληρέστερη και αμερόληπτη ενημέρωση είναι ο στόχος μας.

-Οι δημοκρατικές αρχές, η ανάσα μας.

-Τα κοινωνικά δικαιώματα του πολίτη, το μέλημά μας!

-Η αγωνιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων της Λήμνου και των κατοίκων της, η τακτική μας.

-Το περιβάλλον και η ιστορία του νησιού μας, το πάθος μας.

Δεν είναι μεγάλα λόγια και δύσκολα όλα αυτά. Ίσως φαίνονται τέτοια σε κάποιους που δεν έχουν μάθει να ζούνε με αυτά. Δυσκολίες θα υπάρξουν στην ‘ταχύτερη και πληρέστερη ενημέρωση’ κι εκεί θα δώσουμε τη μάχη, τα υπόλοιπα τα θεωρούμε δεδομένα».

Ποτέ δεν υπήρξε "πράσινος" ο Ηλίας, ούτε πολιτικά ούτε καν ποδοσφαιρικά.
Όμως η δημοσιογραφική συνέπεια του επέβαλε να βγει με αυτό το πρωτοσέλιδο
χωρίς "ναι μεν, αλλά". Δείγμα του δημοσιογραφικού ήθους του ανδρός.

Φυσικά η «μάχη» για ταχύτερη ενημέρωση ήταν χαμένη από χέρι, λόγω της ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας, όχι μόνο για μια απόμακρη, βδομαδιάτικη, επαρχιακή εφημερίδα, αλλά ακόμα και για μεγάλα αθηναϊκά συγκροτήματα. Άλλα στις υπόλοιπες «προγραμματικές» δηλώσεις του ο Ηλίας Κότσαλης υπήρξε συνεπέστατος.

Το διαχρονικό πρόβλημα της ανεπαρκούς ακτοπλοϊκής συγκοινωνίας
του νησιού κυριαρχεί σε πολλά πρωτοσέλιδα της εφημερίδας.

Πού άραγε οφείλεται η επιτυχία της εφημερίδας; Όποιος έχει γνωρίσει τον Ηλία Κότσαλη ξέρει την απάντηση. Το ήθος του ανδρός και κυρίως το δημοσιογραφικό ήθος που επέδειξε και επιδεικνύει μέσα από το έντυπό του και το ραδιοσταθμό του, αποτελούσε και αποτελεί τη βάση για την αποδοχή της «Λήμνου» ως κοινού τόπου για τους Λημνιούς, ανεξαρτήτως χωριού καταγωγής, πολιτικών αντιλήψεων και οικονομικού στάτους. Ο Ηλίας Κότσαλης λειτούργησε πάντοτε δημοσιογραφικά και ποτέ μεροληπτικά υπέρ ενός ή άλλου πολιτικού φορέα ή παράγοντα. Ακόμα και όταν πολιτεύτηκε ο αδερφός του, ο γιατρός Γιώργος Κότσαλης, ο Ηλίας δεν έγινε μονόπλευρος, όπως θα είχε κάθε δικαίωμα. Πρόβαλε την υποψηφιότητα του Γιώργου ισομερώς με των υπολοίπων. Αυτός είναι ο Ηλίας Κότσαλης! ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ με κεφαλαία. Γι’ αυτό η εφημερίδα και ο σταθμός του εκτιμήθηκαν από αναγνωστικό κοινό και ακροατές, χωρίς απαραίτητα να συμφωνούν όλοι με τις πολιτικές του απόψεις, τις οποίες όλοι γνωρίζουν, καθότι μικρός ο τόπος και όλα είναι φανερά.

Τα προβλήματα πάντα στο πρωτοσέλιδο.

Οι εκδηλώσεις της Πανεπιστημιακής Σχολής...

...το Συνέδριο Αποδήμων...

...η ANZAC DAY

Τον Ηλία γνώρισα το χειμώνα του 1985-86, όταν υπηρετούσα στο Γυμνάσιο Μούδρου και δεν ήμουν ακόμα «Λημνιός». Είχε έρθει να κάνει ρεπορτάζ στο Μούδρο, για λογαριασμό της μηνιάτικης εφημερίδας «Λήμνος» που έβγαζε τότε ένας άτυπος Σύλλογος Νέων Λήμνου, φιλικά προσκείμενος στην ΚΝΕ αν δεν απατώμαι. Εγώ κατοικούσα στο Μούδρο και ήμουν πρόεδρος της ΕΛΜΕ -θήτευσα και σε αυτό το πόστο για ένα δεκάμηνο- και με αναζήτησε. Πήγαμε στο σπίτι του αείμνηστου Βύρωνα Δαρδαγάνη, τότε προέδρου της κοινότητας Μούδρου, ο οποίος του μίλησε για τα προβλήματα του χωριού. Επικρατούσε μια φοβερή φουρτούνα, ένας νοτιάς που απειλούσε να βυθίσει τις ψαροβάρκες ακόμα και μέσα στο λιμάνι. Ένα από τα αιτήματα τότε ήταν να φτιαχτεί στο Μούδρο ένας βραχίονας για την προστασία των ψαράδικων καϊκιών που άραζαν στο λιμανάκι.

Ο Ηλίας Κότσαλης, στο κυνήγι του ρεπορτάζ..
[φωτ. Δημήτρης Μπουλώτης]

«Μια φωτογραφική μηχανή!», μου φώναξε. «Βρες μια μηχανή, να αποδείξουμε ότι οι ψαράδες έχουν δίκιο!».

Η φωτογραφία εκείνη, με μια βάρκα να βουλιάζει μέσα στο λιμάνι(!) του Μούδρου λόγω του νοτιά, ήταν η πρώτη μου συνεργασία με τον Ηλία Κότσαλη. Μετά χαθήκαμε. Τον ξανασυνάντησα το καλοκαίρι του 1994 στο Ράδιο ΑΛΦΑ. Είχε εγκαταλείψει τα βαπόρια και τους κυματισμούς των ωκεανών και είχε αρχίσει να παλεύει με τα ραδιοκύματα των ερτζιανών. Ήμουν «Λημνιός» πλέον, με παπά και με κουμπάρο, και είχα βγάλει το πρώτο μου βιβλίο «Η Λήμνος και τα χωριά της». Ανανεώσαμε την παλιά γνωριμία και κάθε καλοκαίρι τα λέγαμε στο σταθμό. Πάντα είχε να κάνει καίριες ερωτήσεις και ποτέ δεν με απέτρεψε από το να πω κάτι.

Στο πολιτιστικό ένθετο "ΠΟΛΙΟΧΝΗ": 
Ένα βιβλίο για τον Άη Στράτη και τα 
"Κασπακνά παραμύθια" του Χρ. Κολλερού... 

Από το Καρπάσι στην Αυστραλία

Ο "Βρετανικός" στη Λήμνο το 1915-1916

Κάποια στιγμή αποφάσισε να βγάλει την εφημερίδα. Δεν ήταν απλό πράγμα καθώς είχε να αντιμετωπίσει το καθιερωμένο «Λημνιακό Βήμα», τα «Λημνιακά Νέα» του Κώστα Κωνστάντιου, τους «Λημνιακούς Παλμούς» που είχε μόλις ξεκινήσει η ΟΛΣΥ, χώρια τα τοπικά φύλλα «Φωνή του Μούδρου» και «Καλλιοπίτικα». Επίσης, σχεδόν ταυτόχρονα γεννήθηκε η «Λημνιακή Φωνή», με την οποία συνοδοιπόρησαν σχεδόν για δυο δεκαετίες, μέχρι που η «Φωνή» σίγησε εκδοτικά και παρέμεινε μόνο ηλεκτρονική. Όμως, ενώ η μία μετά την άλλη οι υπόλοιπες εφημερίδες διέκοψαν την έκδοση, η «Λήμνος» του Κότσαλη αποδείχτηκε σκληρό καρύδι.

Άντεξε, ακόμα κι όταν εμφανίστηκαν τα πολύχρωμα και καλοτυπωμένα σε πολυτελές χαρτί αλλά βραχύβια, όπως αποδείχτηκε, έντυπα: «Αίολος», «Λημνία Γη», «Τα Λήμνια» κ.ά.

Οι ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ της Χαρ. Ζαμπετάκη-Πλιάτσκα
από παλιές εφημερίδες

Άντεξε, και όταν στα δύσκολα μνημονιακά χρόνια καταργήθηκε η ταχυδρομική ατέλεια των περιοδικών εντύπων, οπότε για να αντιμετωπίσει το επιπλέον έξοδο, έγινε και διανομέας της εφημερίδας εντός του νησιού.  

Άντεξε, παρά το ό,τι διατήρησε την κλασική, ασπρόμαυρη εκτύπωση σε δημοσιογραφικό χαρτί, που μουτζουρώνει τα δάχτυλα και δεν εντυπωσιάζει.

Άντεξε, διότι ο κόσμος ξέρει να ξεχωρίζει την ουσία από τη φαμφάρα, παρά τον καταιγισμό που δέχεται καθημερινά από παντού.

Μαρία Λαμπαδαρίδου...

...Χρήστος Μπουλώτης...

...Ρούλα Σαμαϊλίδου, Αλέξ. Νικολάκαρος.
Όλο το πνευματικό δυναμικό του νησιού υπάρχει στη "ΛΗΜΝΟ"

Σήμα κατατεθέν της εφημερίδας το πρωτότυπο και έξυπνο εύρημα στον σχεδιασμό του τίτλου, καθώς στη θέση του ‘Μ’ στο όνομα ‘ΛΗΜΝΟΣ’, υπάρχει ο χάρτης του νησιού. Ένας συμβολισμός, με τον οποίο η εφημερίδα δήλωνε πως δεν ταυτιζόταν με ό,τι έντυπο είχε προϋπάρξει με τον ίδιο τίτλο, χωρίς απαραίτητα να το απορρίπτει. Προδιέθετε για κάτι διαφορετικό. Πως θα ήταν η «Λήμνος» του Κότσαλη και όχι η συνέχεια κάποιας άλλης. Η καινοτομία δεν έμεινε μόνο στο σχεδιασμό του τίτλου, διότι τότε θα ήταν απλά μια καρικατούρα. Η διαφορετικότητα αποδείχτηκε στο περιεχόμενο.

Αφιέρωμα στα 60 χρόνια από τη μεγάλη τραγωδία του 1939
με ανατύπωση της τότε εφημερίδας ΛΗΜΝΟΣ

Φυσικά, καλύπτει την τρέχουσα τοπική επικαιρότητα: πολιτική, οικονομική, κοινωνική, αθλητική. Οι κινητοποιήσεις για τη συγκοινωνία, οι προσπάθειες για την ίδρυση της πανεπιστημιακής σχολής, το πρόβλημα των κουνελιών, η ανάδειξη των γενικών προβλημάτων του νησιού ή ειδικότερα κάποιων κοινοτήτων, οι διαμαρτυρίες, οι προτάσεις, έχουν κεντρική θέση στην εφημερίδα, η οποία είναι κομμάτι της τοπικής κοινωνίας και εκφράζει τον παλμό της. Πάντα με σεβασμό στην είδηση, συχνά και με άποψη, με σχολιασμό αλλά χωρίς να αποκρύβει ή να συγκαλύπτει.

Λεωνίδας Βελιαρούτης: Ένα από τα πολλά λογοτεχνικά του άρθρα

Σταύρος Τραγάρας: έγραφε για χρόνια το Ευθυμογράφημα

Όλγα Ματζάρη, ιστορική μελέτη...

Ο Δημ. Ντόντος δημοσιεύει τακτικά αναμνήσεις...

Η ακηδεμόνευτη ματιά στα τοπικά ζητήματα δεν έγινε αποδεκτή εύκολα σε μια κοινωνία μαθημένη αλλιώς. Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του σταθμού και της έκδοσης της εφημερίδας ορισμένοι είχαν ενοχληθεί και είχαν προχωρήσει ακόμα και σε μηνύσεις, σε μια προσπάθεια αν όχι να φιμώσουν, τουλάχιστον να επιβάλουν ένα είδος αυτολογοκρισίας, αλλά χωρίς επιτυχία.

Σταδιακά η φήμη του Ηλία ως δημοσιογράφου ξέφυγε από το στενό λημνιακό και νομαρχιακό πλαίσιο. Δεν είναι τυχαίο, πως εδώ και χρόνια όποτε συμβαίνουν στη Λήμνο γεγονότα πανελλήνιου ενδιαφέροντος, τον Κότσαλη αναζητούν οι δημοσιογράφοι των αθηναϊκών ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών μέσων για μια επιτόπια άποψη και περιγραφή των συμβάντων.

Η αποτύπωση της επικαιρότητας αποτελεί το ένα κομμάτι της εφημερίδας. Το ένα τετρασέλιδο, περίπου. Αλλά η καρδιά της «Λήμνου» χτυπά στο δεύτερο τετρασέλιδο, στο οποίο έδωσε βήμα σε όλους τους πνευματικούς ανθρώπους του τόπου. Αυτό το δεύτερο τετρασέλιδο κυκλοφορεί συνήθως μαζί με το πρώτο αλλά με ξεχωριστή αρίθμηση, ως επόμενο φύλλο της εφημερίδας, ώστε να ανταποκρίνεται στην εβδομαδιαία, εκδοτική υποχρέωση.

Το "Ιστορικό οδοιπορικό" μου, χωριό προς χωριό, κράτησε σχεδόν δυόμισι χρόνια,
χωρίς διαμαρτυρία από τον Ηλία.

Τον "Αθλητισμό στη Λήμνο" δημοσίευσε ο Ηλίας
αγόγγυστα επί 10 μήνες. Το να πω ένα "ευχαριστώ" δεν φτάνει.

Σχεδόν από το ξεκίνημα καθιέρωσε ένα πολιτιστικό ένθετο με τίτλο: «ΠΟΛΙΟΧΝΗ. Πολιτιστική εφημερίδα. Ιστορία, Τέχνες, Λαογραφία», στο οποίο δημοσίευε θέματα σχετικά με την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού, εκδηλώσεις, εκδόσεις βιβλίων κλπ.

Η στήλη «ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΛΗΜΝΟΣ», κάποιες φορές και πρωτοσέλιδη, αγαπήθηκε ιδιαίτερα καθώς δίνει λόγο στους ομογενείς. Ανάλογη κυριακάτικη εκπομπή είχε και στο ραδιοσταθμό σε συνεργασία με ομογενειακό σταθμό της Αυστραλίας.

Στις «ΦΩΤΟΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ» για πολλά χρόνια, πριν ακόμα εισβάλει το Φέισμπουκ στη ζωή μας, αναβίωνε το παρελθόν καθώς ο ένας μετά τον άλλο άνοιγαν τα συρτάρια και δημοσίευαν παλιές φωτογραφίες.

Κων. Γ. Κατσένης: Δύο από τις πολλές ιστορικές μελέτες του. 
Ο συγγραφέας ευχαριστεί τον Ηλ. Κότσαλη για την "αμέριστη εμπιστοσύνη"

Τα ειδικά αφιερώματα, τα οποία συχνά κάλυπταν ολόκληρο τεύχος της εφημερίδας, υπήρξαν άλλη μια πρωτοποριακή ιδέα που αγαπήθηκε. Αφιερώματα σε πρόσωπα και γεγονότα του παρελθόντος που σημάδεψαν την τοπική κοινωνία καθώς και σε τοπικά έθιμα.

Η έκδοση της εφημερίδας αποτέλεσε [και συνεχίζει να αποτελεί] για μένα και τους άλλους γραφιάδες του νησιού ένα σταθερό καταφύγιο έκφρασης, χωρίς λογοκρισία. Ο Ηλίας δεν λέει όχι, ακόμα κι όταν πρόκειται για δύσκολα κείμενα με υποσημειώσεις, που θα όφειλαν να μπουν σε κάποιο εξειδικευμένο έντυπο και όχι σε εφημερίδα. Περιδιαβάζοντας τα 20 χρόνια της έκδοσης, καταμέτρησα πάνω από 50 άτομα που κατά καιρούς δημοσίευσαν συνεργασίες τους στην «Λήμνο». Και όχι μία φορά αλλά πολλές φορές ο καθένας. Άτομα που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές ηλικιακά, προέρχονται από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, ανήκουν σε διαφορετικά οικονομικά και κοινωνικά περιβάλλοντα. Ο Ηλίας, πιστός στον πλουραλισμό, δεν αποκλείει κανέναν. Όλο σχεδόν το πνευματικό δυναμικό του νησιού έχει φιλοξενηθεί στην εφημερίδα, διαμορφώνοντας το ύφος της. Ορισμένοι καθιέρωσαν μόνιμες στήλες που αγαπήθηκαν, όπως:

Έμμετρες "ευχές"  του Γρηγόρη Μανινάκη για το Νέο Έτος

Σκίτσα του σπουδαίου ζωγράφου Ράλλη Κοψίδη

Τα σατιρικά ευθυμογραφήματα του Σταύρου Τραγάρα.

Τα Κασπακνά παραμύθια του Χρήστου Κολλερού.

Οι ιστορικές αναδρομές από παλιές εφημερίδες της Χαρούλας Ζαμπετάκη-Πλιάτσκα.

Τα χρονογραφήματα του Θοδωρή Δημητριάδη.

Τα νοσταλγικά αφηγήματα του Δημήτρη Ντόντου, του Αθαν. Κουντουρά, της Βαρβάρας Βαγιάκου, της Αλεξάνδρας Καραβία, της Χριστίνας Κάβουρα, του Νίκου Βαγιάκου κ.ά.

Οι λογοτεχνικές παρεμβάσεις του Λεωνίδα Βελιαρούτη.

Τα ιστοριοδιφικά άρθρα του Αριστοφάνη Κουλερή, Αλέξ. Νικολάκαρου, Αριστείδη Τσοτρούδη, Καίτης Σαπέρα, Γιώργου Κωνσταντίνου κ.ά.

Οι ιστορικές μελέτες του Κωνσταντίνου Γ. Κατσένη, του Βαγγέλη Μάντζαρη κ.ά.

Οι αρχαιοδιφικές έρευνες της Χριστίνας Μαραγκού, της Όλγας Ματζάρη κ.ά.

Τα εκκλησιολογικά και θεολογικά άρθρα του π. Δημητρίου Αμπανάβα.

Οι στίχοι του Γρηγόρη Μανινάκη, της Ευαγγελίας Μπουτλούκου κ.ά.

Μια από τις αφηγήσεις της Βαρβάρας Βαγιάκου-Βλαχοπούλου

Ο τακτικός χρονογράφος Θόδωρος Δημητριάδης

Ποδοσφαιρικές αναμνήσεις του Νίκου Βαγιάκου

Δεν έλειψαν οι συνεργασίες των λογοτεχνών του νησιού: Μαίρης Λαμπαδαρίδου, Χρήστου Μπουλώτη, Ρούλας Σαμαϊλίδου, των εκπαιδευτικών: Ουρανίας Βαγιάκου, Μανώλη Ρόκκου, Δέσποινας Παπαδοπούλου, Παναγ. Φραγκέλη, Κώστα Κοντέλλη, Άσπας Αρώνη, Δέσποινας Δούκα, Κώστα Μαδυτινού, Κώστα Σκούρα, Κ. Παπαδάκη, Θεόδωρου Μπελίτσου και πολλών άλλων, κι ακόμα: Διογένη Δάλλη, Χρήστου Κακαρνιά, Ερμή Καβουρίδη, Γιώργου Κότσαλη, Αριέτας Μεγκάρρη, Νίκου Μπακάλη, Δημήτρη Μπουλώτη, Παντελή Πραβλή, Σπύρου Παξιμαδά, Σωτηρίας Μπουτλούκου, Δημ. Ζερβού, Ιωάννη Γκαλιούρη κλπ, κλπ. Και του ίδιου του Ηλία Κότσαλη, φυσικά.

Αθλητικές Σελίδες της εφημερίδας.

Επικεντρώθηκα περισσότερο στα κείμενα που συνδέονται με τον πολιτισμό του νησιού, διότι αυτά κυρίως τραβούν το ενδιαφέρον μου και έχω κρατήσει αποκόμματα. Συνεπώς, είμαι σίγουρος πως παρέλειψα κάποιους συνεργάτες της εφημερίδας, που η αρθρογραφία τους δεν ήταν στα ενδιαφέροντά μου και ζητώ την κατανόησή τους. Επίσης, μέσα από τις στήλες της εφημερίδας πάντοτε προβάλλονται οι εκδόσεις και παρουσιάσεις βιβλίων Λημνίων, οι θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις, συναυλίες, εκδηλώσεις συλλόγων κλπ.

Το φύλλο που κυκλοφορεί αρ. 979 - 26 Απριλίου 2017.

Νομίζω ότι από όσα ανέφερα αναδεικνύονται ο πλουραλισμός της εφημερίδας, το διακριτό στίγμα της στο σύγχρονο λημνιακό πολιτισμικό τοπίο, η διαχρονικότητα των θεμάτων της και η θετική συνεισφορά της στη λημνιακή κοινωνία. Όλα αυτά δεν έγιναν κατά τύχη. Αποτελούν το έργο ενός ανθρώπου που είχε όραμα, για το οποίο πάλεψε και παλεύει ακόμα, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πλέον όλα τα έντυπα.

ΗΛΙΑΣ ΚΟΤΣΑΛΗΣ - ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ
με κεφαλαία!

Θα κλείσω με μια πρόταση. Γνωρίζω πως ο Ηλίας στέλνει τα φύλλα της εφημερίδας του στην Καρατζάδειο Βιβλιοθήκη. Ασφαλώς, διατηρεί και δικό του αρχείο. Θεωρώ πως το επόμενο βήμα είναι η ψηφιοποίηση των φύλλων αυτών. Είναι απαραίτητο να γίνει αυτό και είναι υποχρέωση να υπάρξει κάποια σχετική πρωτοβουλία. Διότι η «ΛΗΜΝΟΣ» του Ηλία Κότσαλη αποτελεί από μόνη της ένα πολύτιμο αρχείο για τη μελέτη της νεότερης λημνιακής ιστορίας.

Θοδωρής Μπελίτσος

Νέα Σμύρνη, 4 Μαΐου 2017