Σταύρος Τραγάρας: "ΤΟ ΠΡΟΑΙΩΝΙΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ του Θοδωρή Μπελίτσου"

"ΤΟ ΠΡΟΑΙΩΝΙΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ"

του Θοδωρή Μπελίτσου

Ή μπορείτε να το πείτε και «πατριδογνωσία μέσω λογοτεχνίας».

γράφει ο Σταύρος Τραγάρας*

Ο Θοδωρής Μπελίτσος είναι γνωστός, πολύ αξιόλογος συγγραφέας, κυρίως ιστορικός ερευνητής, με ποικίλο φάσμα ενδιαφερόντων, που περιλαμβάνει την τοπική λημνιακή ιστορία, τη γλώσσα της Λήμνου, τους ευεργέτες της Λήμνου, τους Αιγυπτιώτες, τη διασπορά σε Μικρασία αλλά και όλο τον κόσμο, το Παλλημνιακό Σχολικό Ταμείο, το ποδόσφαιρο, τα σχολεία, τις εκκλησίες, τα ιδρύματα. Βιβλία καμιά εικοσιπενταριά, χώρια τα άρθρα και οι λοιπές δημοσιεύσεις, αλλά και τα βιβλία του που δεν έχουν θέμα τους τη Λήμνο, αφού ο Θοδωρής δεν είναι μόνο Λημνιός, αλλά και Νεοσμυρνιώτης. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με την ίδια και ίσως μεγαλύτερη επιτυχία με τη λογοτεχνία, γράφοντας κυρίως διηγήματα, εκπληκτικής ομορφιάς, ουσίας, και ποιότητας. Μπορούμε να πούμε ότι είναι ένας πνευματικός πρεσβευτής της Λήμνου, για όλο τον κόσμο, ρόλο που κρατά επαξίως και ευχαρίστως.

 Το τελευταίο του βιβλίο, «Το προαιώνιο μυστικό της ζωής» είναι μια μυθιστορία από τη ζωή στην Πολιόχνη της Λήμνου, όπως λέει ο ίδιος. Είναι μια έκδοση με την υποστήριξη του συλλόγου Καμινιωτών Λήμνου, «η Πολιόχνη», διακοσμείται δε με σκίτσα του Γιώργου Καριακλή, τα οποία αποδίδουν απολύτως το πνεύμα του βιβλίου. Είναι ένα μικρό βιβλίο πενήντα σελίδων, αλλά είναι επίσης μεγάλη η χάρη του. Ένα διήγημα, ή μια μυθιστορία, προσωπικά θα το έλεγα ένα ωραίο παραμύθι, από αυτά τα ωραία παραμύθια που μένουν αξέχαστα σε παιδιά και μεγάλους, και που θα ήταν πολύ υπερήφανος κάποιος ενήλικος, να μπορεί να διηγηθεί στα παιδιά του και στα εγγόνια του. Διαβάζεται σε καναδυό ώρες χαλαρά, σε ένα απογευματάκι, αλλά μας μαθαίνει χωρίς να το καταλάβουμε, και χωρίς να κοπιάσουμε όλη την τοπική αρχαία ιστορία και την κοινωνική ζωή των προπατόρων μας.

 Η Πολιόχνη ανακαλύφθηκε το 1930 από την Ιταλική αρχαιολογική υπηρεσία, μέχρι τότε ήταν άγνωστη, και ήταν μια από τις πόλεις της Λήμνου που ήκμασε την πρώιμη εποχή του χαλκού, λόγω της στρατηγικής θέσης του νησιού. Στην ακμή της, η πόλη αριθμούσε 1.500 κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνταν με την καλλιέργεια της γης, το ψάρεμα, την υφαντουργία, τη χαλκουργία, την κατασκευή όπλων και εργαλείων, την αγγειοπλαστική, τη ναυπηγική, τη ναυτοσύνη και το εμπόριο. Ο οικισμός είχε ισχυρά τείχη, αποθήκες, δημόσια κτήρια, πλατείες, λιθόστρωτους δρόμους, αποχέτευση. Το κυριότερο όμως εύρημα των αρχαιολόγων ήταν ένας χώρος με λίθινα έδρανα, που αποκλήθηκε «βουλευτήριο» και θεωρήθηκε η πιο παλιά ανθρώπινη κατασκευή, όπου οι άνθρωποι συζητούσαν τα προβλήματά τους.

 Μέσα από τα μάτια μιας μικρούλας, της Σινιώς, που ζει στην αρχαία Πολιόχνη πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια, σκιαγραφείται η αρχαία ζωή, πολύ γλαφυρά, πολύ απλά, πολύ φυσικά και ανθρώπινα. Πίσω από τα φαινομενικά απλά περιστατικά, τις καθημερινές σκηνές και τα αναφερόμενα λιτά σκεύη και εργαλεία, κρύβεται μια βαθιά γνώση του συγγραφέα πάνω στην αρχαία ιστορία της Λήμνου και στα αρχαιολογικά ευρήματα της Πολιόχνης.

 Ο συγγραφέας μας μεταφέρει με μαεστρία στο κλίμα της πόλης, στα αγγειοπλαστεία, που έφτιαχναν τις περίφημες τριποδικές χύτρες, ή τα τρυπητά κατσαρόλια, στα χαλκουργεία και στα χυτήρια που έβγαζαν το χαλκό από τα κόκκινα πετρώματα και έφτιαχναν τα εργαλεία και όπλα, ή στα χυτήρια χρυσού, όπου έφτιαχναν μοναδικά χρυσά κοσμήματα, στους ταρσανάδες των ξυλοτεχνιτών, στα ταξίδια των εμπόρων στις εξωτικές αγορές. Με τα μάτια της Σινιώς βλέπουμε και τον λεβεντόκορμο Καρίν, που ανακάλυψε την χαλκουργική τεχνική του χαμένου κεριού, και την κρυφή χαρά της Σινιώς για τον αγαπημένο της.

Παρακολουθούμε όλη την ιεροτελεστία της εξόρυξης της λημνίας γης, της θεραπευτικής γαίας με την παγκόσμια φήμη για αιώνες. Γινόμαστε ένα με ποικιλώνυμο πλήθος των προσκυνητών, τους αγριάνθρωπους αλλά καλόκαρδους Κούκκωνες, τους ψηλομύτες εμπόρους της δύσης, τους καβαλαραίους του βορρά, και τους ναυτικούς της ανατολής. Περιδιαβάζουμε στην πόλη, μαζί με τους εμπόρους επισκέπτες, περπατάμε στη μεγάλη στράτα, καθόμαστε στα πέτρινα πεζούλια του βουλευτηρίου. Τρώμε απ’ τις περίφημες πίτες της Σινιώς, με το πετιμέζι. Συμμετέχουμε στις αγωνίες των κατοίκων για μια καλύτερη ζωή, κουβεντιάζουμε μαζί τους, ακούει ο ένας τον άλλον.

Βλέπουμε στο τέλος τη Σινιώ και τον Καρίν, πιασμένους χέρι με χέρι, να ξεμακραίνουν στο σούρουπο, κινώντας για το πεπρωμένο τους, όπου θα ανακαλύψουν και θα ζήσουν το προαιώνιο μυστικό της ζωής, τον έρωτα.

 Αυτό το βιβλίο πρέπει να μοιραστεί στα δημοτικά και στα γυμνάσια της Λήμνου. Κάπως έτσι πρέπει να διδάσκεται η ιστορία στα μικρά, αλλά και στα μεγάλα παιδιά.

 Ο συγγραφέας σκαλίζοντας μέσα στα συντρίμμια των χιλιετηρίδων συναρμολόγησε την ιστορία του τόπου. Βρήκε τα θεμέλια πάνω στα οποία χτίστηκε ένας μακροχρόνιος πολιτισμός. Έψαυσε τους τοίχους οι οποίοι του αφηγήθηκαν θρύλους και παραμύθια. Ο συγγραφέας μας έδειξε με τρόπο γλαφυρό ότι η ανθρώπινη ιστορία επαναλαμβάνεται. Έφερε στην επιφάνεια την οδυνηρή περιπέτεια του ανθρώπου δια μέσου των αιώνων. Μας ξαναθύμισε τη μυστική πολιτογράφηση του καθενός μας στη μία και αδιαίρετη κοινωνία του ανθρώπινου γένους. Ότι όλοι είμαστε συμπαίκτες στα πάσης φύσεως παίγνια της ζωής.

 Η αρχαία Πολιόχνη, διαθλασμένη μέσα από το οξύ συγγραφικό και ερευνητικό βλέμμα του Θοδωρή Μπελίτσου, γίνεται ένας τόπος μαγικός που περιέχει το σύμπαν. Γίνεται μια ποιητική πολιτεία άγνωστη σχεδόν, που μας καλεί να τη γνωρίσουμε καλύτερα.

Σ.Τρ.*

* Βιογραφικό του συντάκτη Σταύρου Τραγάρα βλ. εδώ.

-------

Άλλες παρουσιάσεις:

Τα βιβλία μου.

Mαρία Kατσάνου: Συνέντευξη στο Ράδιο ΛΗΜΝΟΣ.

Γεώργια Κοτσόβολου στο Homo Universalis.
 Ηλίας Κότσαλης στο limnonea.
 Παναγιώτης Σκορδάς στο Εμπρός Μυτιλήνης.