Ο Θοδωρής Μπελίτσος, ο ακούραστος και ασταμάτητος πνευματικός άνθρωπος της Λήμνου, εξέδωσε το νέο του πόνημα, σε διαδικτυακή μορφή και με ελεύθερη πρόσβαση, όπως το συνηθίζει τελευταία:
«Τρεις χρονιές στο Γυμνάσιο Μούδρου. 1984-1987. Ένα νοσταλγικό οδοιπορικό».
Περιγράφει και καταγράφει με αρκετές λεπτομέρειες και με όση παραστατικότητα του επιτρέπει το πέρασμα σχεδόν μισού αιώνα από τότε, τη ζωή του στο Γυμνάσιο του Μούδρου, όπου ως νεοδιόριστος καθηγητής χημικός, πέρασε τα πρώτα χρόνια της διδακτικής του σταδιοδρομίας.
Η απόλυσή του από το στρατό, η αναζήτηση εργασίας, ο διορισμός του στο Γυμνάσιο, οι πρώτες εντυπώσεις του, η γνωριμία και η συνεργασία με τους συναδέλφους του, που κι αυτοί νέοι καθηγητές οι περισσότεροι, είχαν αναλάβει να λειτουργήσουν ένα καινούργιο Γυμνάσιο, με την αγωνία και την έκσταση των πιονέρων.
Ο Μπελίτσος γοητεύτηκε αμέσως από την πρώτη στιγμή που αντίκρισε τη Λήμνο, νεαρός, και συνεχίζει να είναι γοητευμένος μέχρι τώρα. Και από τη φύση και από τους καλόκαρδους χαμογελαστούς ανθρώπους της. Στη Λήμνο γνώρισε και τη μετέπειτα και παντοτινή σύντροφό του Μαρία, από τα Καμίνια της Λήμνου.
Θυμάται όλους τους συναδέλφους του με τα ονόματά τους, την ειδικότητά τους, το χαρακτήρα τους, τα χούγια του καθενός, τις δεξιότητες ή τις αδυναμίες τους, την ιστορία που έφερε ο καθένας τους, καθώς και την εξέλιξη της ζωής τους, όσο μπορεί να τη γνωρίζει.
Περιγράφει το Μούδρο, τη ρυμοτομία του, τα μαγαζιά, τις ταβερνούλες, τους ιδιοκτήτες τους, τις υπηρεσίες.
Ξαναθυμάται τις παρέες, τις βόλτες, τα τσιμπούσια με φίλους, ποικίλες εξωσχολικές δραστηριότητες, τους αγώνες ποδοσφαίρου με τα απρόοπτά τους, τα ψαρέματα και τα πυροφάνια. Τα ευτράπελα αλλά και τα τραγικά, που μπορούν να τύχουν στους ανθρώπους.
Τα εκλογικά της ΕΛΜΕ, τη συμμετοχή του, τα πολιτικά πράγματα, τα προβλήματα, τους πολιτικαντισμούς της εποχής.
Τις δυσκολίες για μια έστω και στοιχειώδη επικοινωνία με τους γονείς των μαθητών και τα τεχνάσματα που επινοήθηκαν για επιτευχθεί ο στόχος.
Τη σκληρή ζωή των μαθητών που, στην πλειοψηφία τους αγροτόπαιδα, είχαν κι άλλες ασχολίες και ιδιότητες πλην της καθαρά μαθητικής.
Την τυχαία συνάντηση με απλούς ανθρώπους, μια συζήτηση, ή ένα καφεδάκι που ήπιαν, και έγιναν η αφορμή για μια παντοτινή φιλία.
Ένα ποίημα που έγραψε για ένα πρώην μαθητή του, που είχε κακή τύχη και τέλος. Η δύναμη του ποιήματος δείχνει την ευαισθησία του συγγραφέα, πόσο τον συγκλόνισε το γεγονός.
Πρωτοποριακές δράσεις, όπως την πειραματική διδασκαλία της χημείας στο Γυμνάσιο Μούδρου.
Τη δημιουργία ενός κέντρου πολιτισμού, που το ονόμασαν «Μαθητικό Στέκι», με πολλαπλές δράσεις πολιτισμού.
Πλήθος φωτογραφιών παρατίθενται στο βιβλίο, με τους καθηγητές και μαθητές σε διάφορες περιστάσεις, από εκδρομές και αθλητικούς αγώνες μέχρι πολιτιστικές εκδηλώσεις και εργασίες. Επίσης φωτογραφίες από την ζωή των κατοίκων της υπαίθρου της Λήμνου εκείνη την εποχή, που ήταν κατά βάση αγροτοβουκολική. Φωτογραφίες που αναβαθμίζουν σημαντικά το βιβλίο.
Οι καθηγητές, νέα παιδιά τα περισσότερα, νέοι και ωραίοι, με όνειρα και ελπίδες, με δροσερά πρόσωπα και μια υπερηφάνεια και ορμή που βγαίνει καθαρά στις φωτογραφίες.
Η γλώσσα του Μπελίτσου είναι καθημερινή, ανεπιτήδευτη, κουβεντιαστή. Γι’ αυτό και τόσο άμεση και όμορφη. Διηγείται τα γεγονότα σαν να βρίσκεται σε ένα οικείο περιβάλλον, σε μια φιλική παρέα. Έχει αυτό το προσόν ο συγγραφέας. Να αποφεύγει δηλαδή τη συγκίνηση, και αποστασιοποιημένος να παρουσιάζει καθαρά και εύγλωττα την ανθρωπογεωγραφία της εποχής.
Ο συγγραφέας σκιαγραφεί διαυγέστατα μια πτυχή της μικροϊστορίας ενός τόπου, σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, η οποία όμως έχει πολλαπλές προεκτάσεις και σημασίες. Πρώτα - πρώτα είναι ένα ιστορικό ντοκουμέντο. Εκτός απ’ την κυψέλη καθηγητών και μαθητών, ο αναγνώστης του βιβλίου βλέπει ανάγλυφα σχεδόν, σαν να παρακολουθεί μια ταινία, τον τρόπο ζωής με τις μύριες μικρολεπτομέρειές της, μιας κοινωνίας που δεν υπάρχει πια. Η σύνδεση με το παρελθόν μας είναι μια προϋπόθεση αυτογνωσίας και αυτοεντοπισμού του στίγματος του καθενός μας, σ’ αυτόν το άπειρο κόσμο που μας περιβάλλει.
Διάβασα το βιβλίο με τη μία, μου προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον παρά το ότι δεν σχετίζομαι άμεσα ούτε με τα πρόσωπα, ούτε με το Μούδρο και τα χωριά της περιοχής. Έμαθα χίλια πράγματα που δεν ήξερα. «Ξαναγνώρισα» ανθρώπους στη νιότη τους, ανθρώπους που ήξερα σε ώριμη ηλικία.
Είναι απίστευτος ο αριθμός και η ποιότητα των δράσεων, είτε καθαρά σχολικών, είτε πολιτιστικών, που περιγράφονται σ’ αυτά τα τρία χρόνια. Και είναι μια αποστομωτική απάντηση σε όσους υποτιμούν τη δημόσια εκπαίδευση, διαχρονικά.
Δεν είναι εύκολο να γράψει κανείς ένα τέτοιο βιβλίο. Ο αδυσώπητος χρόνος που φθείρει τη μνήμη είναι το μεγάλο εμπόδιο. Δεν είναι μόνο ζήτημα εύρεσης φωτογραφιών, ή άλλων ντοκουμέντων και τυχόν σημειώσεων, που φρεσκάρουν τη μνήμη και βοηθούν την κατάσταση. Ένα τέτοιο βιβλίο γράφεται μόνο αν έχεις προσέξει τα άτομα και τους τόπους στα οποία αναφέρεσαι, δηλαδή αν τα έχεις πονέσει και αγαπήσει.
Πόσο τυχεροί θα αισθάνονται οι συνάδελφοι και οι μαθητές του Μπελίτσου, που θα διαβάσουν αυτό το υπέροχο πόνημα. Πόσο τυχεροί είναι οι άνθρωποι νεότερων γενιών, που θα έχουν στα χέρια τους μια τέτοια πηγή πληροφοριών. Και πόσο τυχεροί είναι όλοι οι Λημνιοί, είτε το καταλαβαίνουν τώρα ή όχι, που έχουν ένα ακόμα κειμήλιο μνήμης, ένα κειμήλιο πολιτισμού, τεράστιας αξίας και σημασίας.
Σταύρος Τραγάρας, 4.7.2025.
Συνοπτική περιγραφή: εδώ.
Ελεύθερη πρόσβαση στο βιβλίο: εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου